Neoliberaal cynisme

Decennia verzorgingsstaat heeft ons collectief stinkend rijk gemaakt - de meerderheid heeft nooit echte problemen. Die zelfvoldane meerderheid, die meent dat die welvaart de eigen verdienste is, tolereert geen pechvogels meer. Als je problemen hebt: eigen schuld dikke bult.
Die eigen-schuld-pechvogels hebben hulp of steun of oefenruimte nodig maar we zijn met z'n allen doodsbenauwd dat ze onterecht zouden profiteren. Van de belastingcenten van de hardwerkende Nederlander tenslotte. En dat ze liever lui dan moe zijn, zich onttrekken aan de verplichting om zo snel mogelijk weer zonder steun te kunnen 'bijdragen' aan de samenleving. Want je draagt alleen maar bij als je verdient tenslotte, zodat je kan consumeren, produceren en werkgelegenheid opleveren tenslotte.

Niet alleen de pechvogels worden voor de zekerheid in duimschroeven en dwangbuizen genaaid. Ook de hulpverleners die gemotiveerd zijn om die mensen hulp te verlenen, dus vast veel te ruimhartig zullen zijn, worden aan regels en voorschriften en protocollen en rapportageverplichtingen en dwangbevelen en eisen en grenzen en kaders vastgespijkerd. Ze krijgen zo min mogelijk professionele ruimte om naar eigen inzicht iemand te helpen. Ze moeten ten onrechte verstrekte toeslagen dubbel terugvorderen, uitkeringen weigeren, opleidingen verbieden.

En zo hebben we ingewikkelde en letterlijk onmenselijke (want juridische ict-) systemen opgebouwd die niet alleen onvoldoende hulp bieden maar die schuld en schade juist veroorzaken en verergeren. Mensen worden geen slachtoffers van criminelen of van uitbuiting meer, ze worden vooral slachtoffer van een extreem cynische overheid die drijft op het vrome geloof in commercie, markt en eigen verantwoordelijkheid. Regels en instanties zijn er niet meer om pechvogels te beschermen, ze zijn er om de geslaagden te beschermen tegen de hulpbehoevenden. Terug naar de wereld van Charles Dickens maar nu in een glimmender vorm.

We zullen er weinig aan doen. Het leed van de toeslagenaffaire is binnenkort weer vergeten. Zoals we nooit serieus werk hebben willen maken van integriteit, vanuit de nergens op gebaseerde overtuiging dat Nederlanders vanzelf niet corrupt zijn, zulen we ook geen serieus werk maken van rechtvaardigheid. Geen ombudsfuncties met doorzettingsmacht, geen ruimte voor professionals, geen prioriteit voor doelmatigheid boven rechtmatigheid als het gaat om de rechten en plichten van individuele burgers. Integendeel, we stemmen straks met een flinke meerderheid weer harstikke rechts want de slachtoffers, die stemmen niet meer. Of ze zoemen al demonstrerend in de plakkerige vliegenstrip van PVV of DENK.