De democratie redden

Het zijn deprimerende tijden vol milieuvervuiling, oorlogsdreiging en slechte publieke voorzieningen. Genoeg om ernstig bezorgd te zijn. Maar het allerzorgelijkst is de erosie van democratie en recht want dat zijn toch de pijlers waarop de aanpak van die problemen rust.

Ik zie twee grote bedreigingen voor democratie en gelijke politieke rechten voor iedereen. Gebrek aan kennis en gebrek aan veiligheid.

Als wetenschap, onderbouwde adviezen of verantwoording er volstrekt niet meer toe doet lopen democratische mechanismen vast. Zie bijvoorbeeld het getoeter van Jan-en-alleman over een kiesdrempel, terwijl er net een staatscommissie is geweest die zich een paar jaar bijzonder grondig gebogen heeft over het verbeteren van ons parlementair stelsel. Zie rapport na rapport waarin gewaarschuwd wordt voor de gevaren van het laissez-faire-marktoptimisme, zonder dat iemand beleid ontwikkelt. Zie de conflicten tussen kennis en belangen waarbij de overheid elke keer de oren laat hangen naar de grootste schreeuwers.

Schreeuwers die het ronduit gevaarlijk maken om je mening te uiten, politiek actief te zijn of het land te besturen.

Dat is de schuld van media, sociale media en politici die keer op keer het vuurtje opstoken maar nog steeds haalt in het beste geval iedereen de schouders op, in het slechtste geval krijgt het slachtoffer de schuld in de schoenen geschoven. Kaag had niet zo bekakt mogen praten. Jetten kan niet tegen een grapje. Van der Wal reageert overdreven. Simons zou geen partij mogen aanvoeren.

Als we de bedreigingen, intimidatie, haatzaai, minachting en insinuaties niet stoppen geven we de politieke vrijheid op. De vrijheid om van mening te verschillen, de vrijheid om invloed uit te oefenen en de vrijheid om misstanden aan de kaak te stellen. Politici voor vrijheid, en politici voor democratie, moeten respect voor hun opponenten tonen en als ze dat niet doen moet een Kamervoorzitter hard ingrijpen. De politie moet daders van intimidatie en laster opsporen, het OM moet ze vervolgen, rechters moeten ze veroordelen. Media moeten podium bieden aan fatsoenlijke politici en niet aan degenen die voor spektakel en vermaak zorgen. Sociale media zouden reglementen moeten maken en handhaven waarin liegen en lasteren verboden worden, of anoniem posten moeten bemoeilijken. Onderwijzers en ouders zouden kinderen fatsoen en eerlijke conflictbeslechting bij moeten brengen.

Alleen een consequente maatschappelijk-politieke heropvoeding kan de democratie nog redden.

Wolven beschermen

Ik ben links en groen en natuurgenieter en Randstedeling dus ik ben helemaal blij met de komst van wolven naar Nederland. Als specialisten stellen dat we best wat plaats kunnen maken voor een paar roedels dan geloof ik dat. Ik heb sowieso een broertje dood aan veeteelt en al helemaal aan echt intensieve veeteelt waar alles en iedereen voor moet wijken, dus ik vind het vanzelfsprekend dat boeren en schaapsherders een omheining moeten aanleggen om wolven buiten te houden. Ook al loopt een echte wolvenwerende omheining flink in de kosten. En er moet ook echt streng worden opgetreden tegen mensen die wolven doden. Allemaal waar.

Maar als het een keer misgaat en een wolf sluit zichzelf op binnen zo'n omheining, en de schapenhouder die ziet hoe z'n dieren worden opgejaagd en gebeten door een wolf er op af gaat met een riek om die wolf te bestrijden, dan vind ik dat eigenlijk heel erg logisch. Ik stel me voor dat de man behoorlijk in paniek of woest of geschrokken is geweest en best dapper de wolf confronteerde. Het moet allemaal erg akelig zijn geweest en een opluchting dat de wolf werd doodgeschoten. Nota bene nadat de man al gebeten was. Geloof mij, ik ben ooit door een bouvier gebeten die ik van mijn hond af probeerde te slaan, dat doet enorm pijn en is tegelijk heel beangstigend.

Aangifte tegen het slachtoffer doen omdat je nou eenmaal geen wolven mag doden, omdat hij volgens de papieren regels fout heeft gehandeld, is wel het allerstomste wat natuurliefhebbers kunnen doen. Er vond een drama plaats, er was hevige stress en chaos, en de boer viel niet te verwijten dat de wolf uberhaupt bij zijn schapen kwam. De wolvenhaters zeggen natuurlijk sowieso 'zie je wel' na zo'n aanval, maar door een aanklacht in te dienen tonen de natuurbeschermers zich van hun alleronredelijkste en onmenselijkste kant. Dat gaat de wolvenbescherming geen goed doen.

Draagvlak en vertrouwen

Vroeger had Den Haag het altijd over ‘draagvlak’, tegenwoordig heet het ‘vertrouwen’. Same difference, dacht ik. Maar inmiddels zie ik het toch anders. De verschillende woorden duiden wel degelijk op verschillende werkelijkheden.

Draagvlak probeer je te verwerven voor beleid, voor besluiten. En beleid wordt er niet veel meer gemaakt. En daardoor verliezen mensen het vertrouwen in Den Haag, in politiek en kabinet en overheid. Vertrouwen in Den Haag gaat immers niet om de vraag of iemand een goeie inborst heeft, je niet belazert, of om besluiten waar je mee in kan stemmen. Vertrouwen in de politiek en vertrouwen in de overheid (ik weet niet of dat voor veel burgers verschillende dingen zijn) gaat er om of je je beschermd weet door die overheid.

Om de samenleving en individuele burgers te beschermen tegen allerlei risico’s en onrecht heb je doortastend en effectief bestuur nodig. Investeringen in kansen en ontwikkeling. Niet een regering die om de haverklap sorry zegt en dan weer met de belastingpet rond gaat om miljarden aan compensatie voor de eigen fouten uit te delen aan een paar boze boeren of met vertrek dreigende werkgevers. Waardoor er al helemaal geen geld meer overblijft voor vooruitgang.

Zolang elk idee over verandering en ontwikkeling geframed wordt als een verhaal van verlies, inleveren en het verdelen van de pijn, durven coalitiepartijen geen stappen te zetten. Ze zijn bang voor de kiezers. En die kiezers worden alsmaar bozer over het gebrek aan beleid. En die coalitiepartijen alsmaar banger van die boze kiezers. Ik heb er weinig vertrouwen meer in.