Democratische gezindheid

In Duitsland trekt een fatsoenlijke bestuurder zich terug omdat ze de haat en dreigementen niet meer trekt.
Overal zie je democratische gezindheid afnemen. Daarmee bedoel ik geloof in de gelijkwaardigheid van mensen en een fundamentele overtuiging dat iedereen dezelfde vrijheidsrechten heeft; principiële geweldloosheid/geweldsmonopolie bij de staat; enige mate van solidariteit met minderheden; bescherming door de overheid van collectieve belangen.

Dat vraagt steun voor een politiek systeem waarin vertegenwoordigers van diverse stromingen en groepen door middel van algemene vrije verkiezingen aangewezen worden; verlangen naar wettig en fatsoenlijk bestuur; ruimte voor verschil van mening en voor debat; respect voor kennis; vertrouwen in controle van de macht door instituties als het parlement, de rechtspraak, journalistiek. Misschien vergeet ik vanalles maar dit lijken mij elementen van democratische gezindheid, en volgens mij neemt dat op een gevaarlijke manier af. De analyse van hoe dat komt is natuurlijk al honderden keren gemaakt: medialogica waarbij commercialisering heeft geleid tot bovenmatige aandacht voor amusement dus spektakel en schandaal. Social media waarmee mensen zich in hun eigen bubbel op kunnen sluiten en voortdurend bevestiging zien in hun steeds extremere overtuigingen. Het voortdurend belonen van onbeperkt liegen, haatzaaien, racisme en seksisme, intimidatie en agressie met aandacht en effect. Onvrede over de overheid en angst dat toenemende welvaart bij de ander terecht komt. Een maatschappelijk discours waarin voor elk ongemak en elk ongeluk een schuldige partij aangewezen moet worden. Een ingewikkelde, harde wereld waarin individuele burgers zich onzeker voelen. Cynische politici en arrogante gepriviligieerde klassen. Onvoldoende scholing gericht op zelfontplooiing, burgerschap, kritisch vermogen en geschiedenis- en cultuuronderwijs. Oneerlijke welvaarts- en lastenverdeling. Afwezigheid van moreel leiderschap. Enzovoort enzovoort.

Wat ik zou willen weten is hoe democratische gezindheid nou juist bevorderd zou kunnen worden. Wat is er nodig om mensen weer vertrouwen in hun eigen burgerschap en dat van hun medeburgers te bieden? En wat kan ìk doen?