Harari, Sapiens; A brief history of humankind

Dit makkelijk leesbare boek maakt de titel precies waar: het is een korte geschiedenis van de mensheid. Veel kennis en inzichten die we in de loop van onze schoolloopbaan en documentaire- en tijdschriftenconsumptie opdoen staat netjes geordend in een logisch frame bij elkaar. Inclusief enerzijdsen en anderzijdsen en af en toe een stropop die eerst wordt aangekleed om vervolgens vakkundig te worden afgebrand. Alleen af en toe een beetje te kort, kort door de bocht vooral. Toch denk ik dat het voor veel mensen een aantrekkelijk boek is, ook al omdat het kritisch is over wat de mensheid de wereld gebracht heeft: "Unfortunately, the Sapiens regime on earth has so far produced little that we can be proud of. We have mastered our surroundings, increased food production, built cities, established empires and created far-flung trade networks. But did we decrease the amount of suffering in the world? Time and again, massive increases in human power did not necessarily improve the well-being of individual Sapiens, and usually caused immense misery to other animals.
Harari heeft oog voor de wreedheid, de uitbuiting, de vernietiging en de vergiftiging die we aanrichten dus het is zeker geen simpel vooruitgangsverhaal. Maar levert het ook iets op? Het lezen van dit boek was geen onaangenaam tijdverdrijf maar nieuwe inzichten deed ik niet op. Ik heb niets geleerd zoals eerder van Stephen J. Gould of Bill Bryson. En ik heb me af en toe ook wel geërgerd omdat Harari een hoop mist door alle ideeën, de volledige cognitie, simpel voor te stellen als verbeelding in de zin van 'niet-bestaand', 'niet-echt' want niet empirisch waarneembaar. Hoewel hij refereert aan psychologie en sociale wetenschappen gaat hij toch vooral uit van het Angelsaksische begrip van 'science' als natuurwetenschappen. Daarmee mist hij liefde, zorg, compassie en solidariteit. Kunst, literatuur, creativiteit en inventiviteit. Gek genoeg heb ik daarover meer geleerd van primatoloog Frans de Waal dan in dit historische overzicht.