Als je bij ‘democratie’ denkt aan de macht bij het volk, dan loop je meteen tegen de vraag aan wie het volk is. Omdat dat zo ingewikkeld is kort iedereen het direct af tot ‘de meerderheid’ maar daar gaat natuurlijk het een en ander aan vooraf. Het feit dat je aan een meerderheid denkt, maakt wel meteen duidelijk dat er kennelijk verschillen zijn binnen het volk. Als het volk alleen bestond uit één soort mensen met één en dezelfde opvatting, had je geen meerderheidsregel nodig.
Maar goed, cruciaal voor een democratie is niet in de eerste plaats een meerderheidsregel, maar vrije verkiezingen en regelmatige machtswisseling op basis van verkiezingen. Hoe je precies van een verkiezingsuitslag tot een regering en tot besluiten komt verschilt van land tot land, omdat de ene procedure niet democratischer is dan de andere. Maar wat niet kan verschillen, wil je van democratie kunnen spreken, is dat fenomeen van regelmatig vrije verkiezingen. Niet te vaak, want dan lukt het je niet om het land ook nog een beetje te besturen, en niet te zelden want dan wordt de impact van verkiezingen te beperkt. Eens per vier, vijf of desnoods zes jaar lijkt ongeveer een werkzaam ritme.
Verkiezingen geven het volk, wat dus bestaat uit alle burgers, een stem. Om dat waar te maken moeten wel alle stemmen even zwaar tellen – alle burgers zijn gelijk. Alle burgers hebben ook gelijkelijk het recht om zich op te werpen als vertegenwoordiger van het volk, of om een gooi te doen naar een bestuursfunctie.
Om te garanderen dat het werkelijk om eerlijke en vrije verkiezingen Bovendien zijn er een paar fundamentele rechten van belang om te garanderen dat het echt om vrije verkiezingen gaat: gewetensvrijheid (bij ons heet dat vrijheid van godsdienst en levensovertuiging) zodat iedereen een eigen mening mag hebben; het recht op vereniginig zodat je met gelijkgestemden kan bedenken hoe je het slimst invloed kan verwerven; het recht op vrijheid van meningsuiting zodat je kan proberen anderen te overtuigen van jouw zienswijze en zo stemmen te verwerven; het recht op privacy zodat je voorkomt dat er oneerlijke druk op kiezers of kandidaten wordt uitgeoefend waardoor de verkiezingen niet langer een open strijd zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten