Ik heb nooit zo gedacht in termen van ‘eigen’, maar nu
populisten me het mes op de keel zetten moet ik toch eens bedenken wat en wie
voor mij ‘eigen’ is.
Ik ervaar eigenheid in termen van uitdijende cirkels,
sferen, met nogal fluïde onderscheid. Een binnencirkel van vrienden, familie en
buren, een volgende met piloten en ambtenaren, naadloos overlopend naar
iedereen die min of meer eenzelfde wereldbeeld delen. Eigenheid is voor mij
meer een kwestie van generatie dan van etniciteit: we delen vergelijkbare kennis
en ervaringen.
Nog verder weg zijn ook vreemden, anderen, mensen uit andere
culturen die ver weg wonen en mensen die volstrekt andere denkbeelden koesteren
dan ikzelf, in zoverre ‘eigen’ dat ze met mij en de mijnen de mensheid vormen.
Als ik m’n blogs van de laatste jaren teruglees, zie ik als
rode draad een zoektocht naar de betekenis van broederschap. Vrijheid is een
universeel ideaal, en gelijkheid geldt voor elk mens, maar dat impliceert
solidariteit met iedereen. En dat laatste is gewoon niet waar, mentaal niet en
praktisch niet. Ik voel weinig solidariteit met haatzaaiers en moordenaars, of
ze nou de westerse wereld willen terroriseren, zwarten willen lynchen of
vrouwen willen onderdrukken.
Ik heb de indruk dat ‘eigen’
voor populisten iets etnisch en territoriaals is. Je hebt categorieën,
identiteiten, je kan direct aan iemand zien of ie erbij hoort of niet. De
grenzen zijn veel scherper dan die tussen mijn cirkels van eigenheid. Als
Wilders vindt dat er eindelijk weer eens voor het eigen volk opgekomen moet
worden, bedoelt ie vast niet mij of Zini Özdil.
Maar behalve dat, het gezellig met elkaar ‘zeggen wat
iedereen denkt’ waarbij iedereen een nogal exclusief gezelschap is, gaat het
vooral om de scherpe streep tussen ‘ons’ en ‘zij’ zelf. Ik met m’n vage sferen,
word gedwongen om ook kleur te bekennen. Hoort Wilders bij mijn ‘eigen’?
Voor mij is dat voorwaardelijk. Zolang hij grondrechten voor
iedereen, dus gelijkheid in mijn termen, respecteert wel.
We stellen allemaal voorwaarden aan elkaar. Doordat die
voorwaarden zo andersoortig zijn worden communicatie, geven en nemen en agree
to disagree, steeds moeilijker en polariseert de complete samenleving. Ik zie
voorlopig nog geen goeie uitweg.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten