Beschaafd volk

Sinds Fortuyn Melkert vakkundig afmaakte zijn we collectief bang voor het verwijt dat de elite geen contact met het volk heeft. Niks zo ondemocratisch als dat. En zelfs als de elite (regenten, intellectuelen, rijken, hoger opgeleiden, politici, mensen met een vaste baan) geen kleine minderheid is en het onbegrepen volk geen grote meerderheid, dan nog is het weinig sociaal-democratisch om je niks gelegen te laten liggen aan de zorgen en noden van diegenen die niet tot de elite horen. Het is makkelijk politiek correct praten over tolerantie en innovatie en openheid en diversiteit en risico’s durven nemen, als je niet elk dubbeltje om hoeft te draaien en door je buren wordt uitgescholden in een onbegrijpelijke taal. 

Sinds die avond van Fortuyn en Melkert geven de media maximaal aandacht aan ‘het volk’, aan autochtonen met weinig opleiding, lage inkomens en een armoedige levensstijl. Politici laten maximaal hun oren hangen naar diezelfde autochtonen. En iedereen die wel eens tot de elite gerekend zou kunnen worden maakt in alle toonaarden duidelijk dat hij of zij eigenlijk heus wel heel bescheiden is, een heel volkse achtergrond heeft, hard kan lachen om politiek incorrecte grappen.

Dat levert een nogal beschamend tafereel op. De toon wordt gezet door de onderontwikkelde, primitieve testosteronbommen die claimen dat zij de enige echte vertegenwoordigers van ‘het volk’ zijn. De elite verlaagt zich. De maatschappij vertrut.

Het wordt tijd voor nieuwe verhoudingen. Geen polarisatie van elite en volk (waarbij laag opgeleiden die niet wit en hetero zijn en van voetbal en schattige poesjes houden helemaal nergens bij mogen horen), geen ethisch reveil rond normen en waarden uit de mythische jaren ’50, maar verheffing. Laten we zoveel mogelijk mensen de elite in trekken, laten we politieke correctheid zo gangbaar mogelijk maken.

Opleiden, ontwikkelen, kansen en steun bieden aan iedereen, extra aan diegenen die extra nodig hebben. Dat hoeft niet op de paternalistische manier van de vorige eeuw maar het is ook niet synoniem met het neoliberale loslaten van deze eeuw. Hoe we het ook doen, de boodschap zou moeten zijn dat het nastrevenswaardig is om tot de elite gerekend te worden, dat politiek correct gewoon fatsoen is, en dat iedereen bereid zou moeten zijn om naar een ander te luisteren mits die ander zich fatsoenlijk uitdrukt.

Wat wel en niet fatsoenlijk is bepalen we collectief, democratisch, elite en volk samen. Het zal wel uitkomen op iets als het beheerst kunnen incasseren van grove aanvallen. Wie dat kan, is beschaafd en zo hoort het.