Actualiteitenrubrieken op tv moeten de aandacht van de
kijker vasthouden dus het moet allemaal snel, simpel en sappig. Daardoor krijg
je in zo’n programma wel de bewering dat er onderzoek is gedaan, maar er is
nooit informatie over zulk onderzoek. Je krijgt de conclusies van de
programmamakers, zoveel mogelijk geframed als schandaal of risico om er
interessant drama van te maken. Als ‘bewijs’ dienen plaatjes. Je hoeft niet je
eigen conclusies te trekken, dat kan ook helemaal niet met zo weinig en zulke
selectieve informatie. Een voice-over of commentator dient de conclusies
hapklaar op, alsof het de enige mogelijke conclusies zijn.
BBC-world is iets beter dan de meeste Nederlandse tv – er wordt
uitvoerig ingegaan op achtergronden, overwegingen en perspectieven. Maar nog
steeds ben je als tv-kijker passief, het is lastig je hersenen kritisch te
laten werken als je tegelijk naar bewegende beelden kijkt.
Doe mij maar een papieren krant, tekst, letters die m’n
hersenen vrijwel direct in beweging zetten. Dankzij het papier kan ik
ontspannen, in m’n eigen tempo en op momenten die ik zelf kies, zonder storend
licht of afleidende vlekken en bewegingen, informatie opnemen in een
hoogstpersoonlijke volgorde. Dat maakt het lastig voor de aanbieders om mijn
beleving te manipuleren.
In een goed krantenartikel wordt aangegeven op welke feiten
en redeneringen bepaalde conclusies zijn gebaseerd en als het meezit worden de
feiten van verschillende kanten belicht. Je kan terug naar een stuk tekst om te
checken of het allemaal wel consistent is. Je kan iets uitknippen en met
collega’s bespreken. Je kan je bord op een onsmakelijke foto plaatsen.
Een redelijke tussenvorm is de blog, De Correspondent en
dergelijke. Je consumeert je informatie anders, lineairder, dan uit een
papieren krant maar je hebt dan weer het voordeel dat je eenvoudig kan reageren
en delen en dat er gelinkt kan worden naar gerelateerde pagina’s. Een risico is
dan weer dat er filmpjes kunnen worden toegevoegd. Film, bewegend beeld, is een
krachtig medium om verhalen te vertellen – verhalen zijn éénzijdig, hebben een
plot en hoofdpersonen en meestal een min of meer verborgen boodschap. Daarmee
ben ik weer terug bij waar ik begon: tv is ongeschikt als medium om informatie
aan te bieden waarover ik mij een oordeel moet vormen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten