Wereldverbeteraar

Pas nu heb ik de documentaire over Aaron Swartz bekeken die de VPRO in november uitzond. Verplichte school-tv naar mijn mening. Het gaat over recht en rechtvaardigheid: sta nooit toe dat machthebbers hun macht gebruiken om steeds meer macht te krijgen, ongecontroleerd, onverantwoord. Over democratie en politiek: blijf alert, mobiliseer en organiseer elkaar en strijd. En over vrijheid en de waarde van het menselijk bestaan: liefde en creativiteit, kennis en kritiek, alsmaar weer nieuw, anders, denken, geloven en werken.

Je wordt somber van zo’n documentaire, omdat je ziet dat het al te laat is, dat we met z’n allen apathisch de meest verschrikkelijke dingen laten gebeuren. En omdat je weet dat er zelden iemand net zo geniaal, technisch slim is als Swartz. Ikzelf al helemaal niet.

Maar met zulke somberheid doe je hem ernstig onrecht. Z’n vriendin vertelt in de documentaire dat hij zich voortdurend afvroeg wat op enig moment het belangrijkste was waar hij zich voor in kon zetten om de wereld beter te maken. En dat is natuurlijk de juiste vraag. Iedereen heeft z’n eigen capaciteiten en mogelijkheden, je hoeft niet perse klimaatverandering racisme de oorlog in Syrië internetcensuur of massaverkrachtingen te beëindigen. Je hoeft niet de aanvoerder van grote massademonstraties te worden en of de ultieme anti-TTIP-website te bouwen.

Als je niet méér kan doen, dan kan je op z’n minst een brief schrijven om een politiek gevangene vrij te pleiten; wat geld te doneren voor iemands warme jas en aan je maten in de kroeg laten weten waar je staat en waarom.

Ik voel me vaak te kort schieten. De mensheid maakt een onrechtvaardige, vervuilde en gevaarlijke wereld. Maar ik besef dat ik kan kiezen om het nog slechter te maken, of juist niet.