Ambtenarenruggen

Politici kunnen makkelijk scoren over de ruggen van ambtenaren. Roep dat er teveel zijn, dat ze lui zijn of zich Kafkaësk gedragen, dat ze vooral veel last voor de burgers veroorzaken. Ambtenaren kosten een hoop belastinggeld en ze besteden het ook nog eens aan rare luxe programma’s voor zichzelf: zakkenvullers!
Niemand neemt de moeite om eens uit te zoeken of er nou werkelijk teveel ambtenaren zijn, of bureaucratie en lasten niet veroorzaakt worden door de scoringsdrift van politici, of goed personeelsbeleid bij de overheid misschien leidt tot een hogere kwaliteit van het beleid.

Neem nou een futurcentrum van rijkswaterstaat, waar de geesten los gemaakt kunnen worden, of neem nou zoiets als de ov-kaart. Als je een contract met de openbaar vervoerbedrijven afsluit om alle rijksambtenaren een ov jaarkaart te geven, sla je ik weet niet hoeveel vliegen in één klap. Het is voor de overheid lekker goedkoop, want je bent van de reisdeclaraties af. Niemand hoeft meer uren te besteden aan het invullen van z’n declaraties, of aan het uitbetalen, controleren, archiveren. Duizenden minuten hoeft niemand meer in de rij voor de kaartjesautomaat te staan. Ambtenaren zijn ook blij met de prettige employee benefit, het is voor hen niet alleen gemakkelijk, maar ook een leuke extra omdat ze met zo’n ov-kaart ook privé kunnen reizen. Het milieu wordt gediend want niemand stapt nog in een auto als dat niet echt nodig is, en daarmee worden meteen ook de files rond Den Haag aanzienlijk minder. Maar het belangrijkste voordeel is ongrijpbaar: ambtenaren die makkelijk reizen zullen eerder geneigd zijn om de wereld in te gaan, kennis te nemen van meningen en ontwikkelingen en wensen buiten hun kleine wereldje van hun afdeling, contacten te leggen, mensen en organisaties aan elkaar te koppelen.

Maar nee, zulke doelmatigheid bekt niet lekker. Voor een politicus is het makkelijker om verontwaardigd schande te roepen over belachelijke uitgaven, dan om uit te leggen dat het werkelijk bereiken van je doelen op een efficiënte manier goed doordachte maatregelen vergt. Het verhaal zou veel te complex worden voor de simpele goegemeente, die op zoek naar een gemeenschappelijke vijand zich blij tegen ‘de ambtenaren’ keert.

Verwachten diezelfde mensen wel dat het overheidsapparaat zich het vuur uit de sloffen loopt om hen te bedienen?