De staat is georganiseerde macht. Macht die uitgeoefend wordt door de overheid. Heel soms met fysieke dwang, vaker met boetes en allerlei (financiële) verplichtingen en vooral met talloze bureaucratische vormen waarmee mensen ergens wel of juist niet recht krijgen op iets, of er wordt hen iets ontzegd.
Omdat Nederland al decennia een welvarende democratische rechtsstaat met uitstekend bestuur en weinig corruptie is, hebben we het bijna niet meer in de gaten. Dat de overheid macht uitoefent. Meestal gaat dat goed, meestal is de machtsuitoefening legitiem. De overheid staat niet tegenover de samenleving. Politici hebben oprecht idealen die ze op een fatsoenlijke manier proberen te verwezenlijken. Ambtenaren werken hard met de beste bedoelingen. Rechters zijn deskundig. De staat zit vol goeie checks and balances met allerlei instituten die onafhankelijk opereren van andere instituten. Het recht heerst en als er incidenteel iets onrechtmatigs gebeurt wordt dat in een volgende instantie hersteld.
So far so good. Hier geen taferelen van neergemaaide demonstranten, concentratiekampen vol met een bepaalde etnische groep, gevangenissen vol martelkamers. Geen regio’s waar ongecontroleerde exploitatie en vervuiling het leven onmogelijk maken. Geen miljoenen hongerenden of onderdrukten. Gelukkig, we leven zowat in een paradijsje.
Des te erger moet het zijn voor de enkeling die wèl onrechtvaardig wordt behandeld door de staat. De burger die wèl gemangeld wordt door een overheid die eerder legalistisch dan legitiem handelt. De ondernemer die onterecht gestraft wordt, of slachtoffer van bureaucratische fouten met grote individuele gevolgen.
Naar de rechter kunnen de meeste mensen niet meer, dat is te duur en te belastend geworden. Ombudsmannen kunnen niet alle overheidsfouten behandelen en er wordt ook niet altijd naar geluisterd. Klachtencentra en helpdesks beperken zich tot registratie. Het college voor de rechten van de mens is onbekend.
De enige begaanbare route voor een slachtoffer van de overheid is publiciteit. Als je geluk hebt zoeken serieuze journalisten het uit, met minder geluk kan je altijd nog stampij maken via talkshows of de sociale media. Wat het algemeen vertrouwen in de overheid niet aanmerkelijk vergroot natuurlijk.
Wij burgers tolereren best wel eens een foutje, zelfs van één van de beste overheden ter wereld. Maar we willen wel zien dat een fout politiek erkend wordt, bureaucratisch volledig hersteld, en dat systemen en procedures snel worden aangepast zodat de kans op nog eens zo’n fout kleiner wordt. Alleen als de overheid talmt, roepen we om bestraffing van de schuldigen. Als de overheid niet leren wil, is het de enige manier die overblijft om recht te doen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten