Maakbaar

Door moderne politici en hippe ambtenaren wordt vaak smalend verwezen naar vroeger tijden, toen men nog geloofde in de maakbare samenleving. Inmiddels is maakbaarheid een achterhaald concept en meent iedereen dat het geloof in de maakbare samenleving alleen tot narigheid geleid heeft. Dus moderne politici laten zich niks gelegen liggen aan kennis, maken zich niet druk over doordachte beleidsontwikkeling, stellen geen belang in beleidsevaluaties en verantwoorden zich nauwelijks inhoudelijk. Als je niet gelooft in maaktbaarheid is er immers geen enkele reden om je druk te maken over de effecten van je besluiten. Dan roep je gewoon om het hardst je mening, en wie het allerhardst roept wint. Natuurlijk is de samenleving niet echt ‘maakbaar’, maar je moet er wel in geloven dat overheidsinterventies enige impact hebben, anders zou je het achterwege moeten laten. Er is bovendien een schat aan sociaalwetenschappelijke kennis over relaties tussen interventie en gedrag. Er zijn honderden beleidsevaluaties waaruit te leren valt wat de effecten en neveneffecten zijn van maatregelen van de overheid. Maakbaarheid is niet hetzelfde als het verordonneren van iets wenselijks, en er dan vanuit gaan dat mensen zich op bevel zo gaan gedragen als voorgeschreven. Het is niet de overtuiging dat de overheid alles wat er in de wereld gebeurt in de hand heeft. Het is het moeizame proces van politieke besluitvorming over wat we zouden willen, wetenschappelijke kennis ontwikkelen over hoe het werkt, ambtelijke vormgeving van beleid en politiek-journalistiek-ambtelijke toetsing van de feitelijke doelmatigheid in de echte wereld. Er is veel maakbaar, maar weinig is eenvoudig te maken.