Mening

De lol van uitingsvrijheid, meningsvrijheid, persvrijheid en het recht op informatiegaring is dat het voorwaarden zijn voor vrije meningsvorming. En dat is weer een voorwaarde voor maatschappelijk debat, politieke controle en openbare verantwoording. En die hebben we weer nodig voor goeie beslissingen, voor draagvlak, voor integere uitvoering en eerlijke rechtspleging.

Maar daar is ook voor nodig dat individuen kritisch zijn, kennis hebben en hun verstand gebruiken, en zich open stellen voor nieuwe inzichten en opvattingen. Dat is nog niet zo eenvoudig, want je hebt ook je principes en je grondhouding en misschien wel wat idealen die je niet één twee drie over de schutting gooit.

Ik merk dat ik de laatste dagen aan het schuiven ben, niet eens door de aanslagen of de demonstraties, maar door de berichtgeving in kranten. De drie kranten die ik lees staan helemaal vol met columns, analyses, achtergrondartikelen en verslagen over jihadisme, aanslagen, moslims in Europa enzovoort. Ik lees er een groot deel van, en ik ervaar bijna fysiek hoe m’n perspectief verandert.

Ik was altijd lichtelijk positief gepredisponeerd tegenover moslims en Arabieren. Een beetje uit compensatie voor al het racisme en de PVV’s van deze wereld, daar wil ik natuurlijk vooral niet bij horen. Meer nog uit ergernis over de domme religiebashing die de norm geworden is. Mensen verzetten zich niet tegen godsdienst omdat ze zich in hun Verlichtingsidealen onderdrukt voelen door kerk, synagoge of moskee, maar omdat ze met de kudde meehollen en elkaar voortdurend bevestigen in de overtuiging dat religie achterlijk is. Ook bij de modieuzen en de neoliberalen wil ik niet horen.

Nog steeds kan ik goed begrijpen dat Europese moslims en Arabische Europeanen veel last hebben van stigmatisering en discriminatie. Ik kan me voorstellen dat sommigen daar hevig anti-westers van worden, of cynisch over de democratische rechtsstaat die kennelijk niet voor hen geldt.

Nog steeds vind ik dat er oorlogsmisdaden zijn gepleegd tegen Palestijnen. Ik voel mee met mensen die de taferelen uit Gaza, Syrië, Irak, Guantanamo Bay ondraaglijk vinden en die een grote drang hebben om actie te ondernemen, slachtoffers te beschermen.

En nog steeds vind ik dat ook politici en predikers met kwaadaardige of perfide denkbeelden het recht hebben hun bizarre meningen te koesteren en zelfs uit te dragen. Iedereen mag een ander proberen te overtuigen van zijn gelijk, zelfs als hij vrijwel alleen staat.

Maar m’n tolerantie voor moslims die zich aan de voeten van een haatimam werpen neemt wel met grote sprongen af. Vrome kwezels die niet de moeite nemen om zich zelf te verdiepen in de rijke islamitische literatuur, die niet willen horen wat verstandige leraren en predikanten te zeggen hebben. Luie donders die menen dat ze via internet evenveel kennis opdoen als door tekst te lezen, toneel te horen, kunst te bekijken – en die niet beseffen dat het passief consumeren van beeld en geluid iets heel anders is dan actieve verwerking en gedachtenvorming.

Nou heb ik ook niet zo veel op met atheisten, agnosten, protestanten, katholieken, orthodoxe joden, gewelddadige buddhisten of fascistoide hindoes die zich graag door een Grote Leider en hun rechtstreekse verbinding met de Allerhoogste laten mennen omwille van exclusieve aanspraken op Waarheid en Recht. Ik heb de ziekte aan fundamentalisten, ondanks m’n pogingen andermans geloof en gebruiken te respecteren. Maar dankzij de vrije pers ben ik nou toch weer een lichte bias in m’n eigen denken op het spoor gekomen, en ik vrees dat die hersteld is in het nadeel van moslims. Ik kan er geen respect meer voor opbrengen.