wereldverbeteraars

Bijna dagelijks krijg ik via facebook, email of linkedin wel een verzoek van een vriend of kennis, om bij te dragen aan een piepklein initiatiefje om de wereld te verbeteren. Het gaat altijd om bijzonder sympathieke projectjes zoals het ontwikkelen van zonnepanelen in Jemen, de aanschaf van speelgoed voor Bulgaarse wezen of een bijdrage aan onderzoek naar kanker. En de sociale druk om mee te doen is groot, je vrienden zien hoe goed je wel bent voor de misdeelden van de wereld.
Ik vrees dat zulke particuliere initiatieven afbreuk doen aan grotere, publieke pogingen om de wereld te verbeteren. Mensen hebben meer sympathie voor, en meer vertrouwen in, de kleine herkenbare bestemmingen voor hun donaties die op internet worden gepresenteerd met fotoos van gehandicapte bejaarden op vakantie of blije Ecuadoriaanse kindertjes in hun nieuwe schoolgebouw. Helemáál als die vakantieboot geverfd is door je eigen sportvereniging, of dat schoolgebouw in elkaar is getimmerd door vrienden op reis in Zuid-Amerika.
Dat vertrouwen lijkt me onterecht. Er is een hoop aan te merken op overheidsbeleid en op grote hulporganisaties, maar ze worden wel onderworpen aan betrouwbaar toezicht. Geld dat via publieke instanties loopt moet worden verantwoord, er zijn instanties die controleren of dat correct gebeurt en er is verplichte openheid naar pers en publiek.
Bovendien is beleidsmatige hulp, zorg en bescherming waarschijnlijk veel doelmatiger dan spontane, op goede bedoelingen en hevige emoties gefundeerde, particuliere projecten. Aan de professionele besteding van euros in het kader van publiek beleid is waarschijnlijk onderzoek en afweging vooraf gegaan: welke doelen hopen we te bereiken, hoe kan je die doelen zo goed en goedkoop mogelijk bereiken, en wat gaan we dan dus niet doen met diezelfde euros?

Om de wereld echt te verbeteren zijn er sterke instituties van goed bestuur, en van een democratische rechtsstaat nodig. Algemeen kiesrecht, bescherming van mensenrechten, publieke verantwoording, corruptiebestrijding, onafhankelijke rechtspraak, beleidsonderzoek, vrije media en onafhankelijke journalistiek, gelijke behandeling enzovoort. Geen enkel goedbedoeld particulier hulpinitiatiefje krijgt het voor elkaar om zulke instituties op te bouwen of te versterken. Daarvoor is druk op regeringen nodig, van binnenuit hun eigen samenleving en van buitenaf door internationale organisaties, andere regeringen en handelspartners.
Dus verbeter de wereld, stem voor meer belasting betalen.