Als tiener was ik radicaal pacifist. Het leek me onder geen
enkele voorwaarde gerechtvaardigd om oorlog te voeren en wapens te gebruiken.
Zelfs binnenlandse wetshandhaving moest volgens mij geweldloos. De Britse
bobbies dienden als voorbeeld. Het werd wel wat lastig als je het had over
zelfverdediging, maar per saldo leek mij toch dat absoluut pacifisme de meeste
winst voor de mensheid zou opleveren.
Het absolutisme sleet er vanaf naarmate ik ouder en
genuanceerder werd. Ik ben toch ook wel blij dat we met militaire middelen van
de nazis bevrijd zijn. Liberale democratieën kunnen onderdrukten beschermen
tegen dictaturen en bezetters. Met bombardementen lijkt de loop van de
geschiedenis bepaald te kunnen worden. Her en der zie je puur Kwaad en het is
volstrekt legitiem om dat te bestrijden. Helemaal als dat onder de vlag van de VN
gebeurt: gedragen en gecontroleerd door de beschaafde mensheid.
Maar nou aarzel ik toch weer richting pacifisme. Er wordt
een hoop gebombardeerd en het brengt niks goeds. Wat een ongelooflijk leed en
destructie wordt er aangericht. Mogelijk wordt er af en toe een dictator,
bezetter of drugsbaron een slag toegebracht. Zelfs als dat zo is, is het de
vraag of de baten de kosten rechtvaardigen. Een militair strateeg zou me vast
uitleggen dat het nodig is om de definitieve overwinning mogelijk te maken,
maar bommen lijken me vooral politiek, symbolisch en als staatsterreur te
worden ingezet. De bombardementen op Gaza en tegen Koerden zijn puur terreur.
Het bombarderen van vermeende drugsfabrieken is symbolisch, we laten zien dat
we stoer maatregelen nemen. Jemen wordt om politieke redenen van de aardbodem
geveegd.
Is er nou minder dood en verderf als de goeien het leger
inzetten tegen de slechten? Je kon nog denken dat het tenminste om andere doden
gaat dan als er geen leger vecht. De junta in Birma heeft in aantallen mogelijk
meer doden op hun geweten dan er gevallen zouden zijn als iemand de aanval op
ze geopend had. Maar misschien ook niet. En misschien is een overwinning van
een volk op een onderdrukkend regime wel waardevoller als de zege niet
militair, maar sociaal is.
Ik weet het niet meer zo zeker. Maar met militaire middelen
krijgen we IS niet weg, met militaire middelen wordt Assad aan de macht
gehouden, met militaire interventies wordt er geen liberale democratie
geinstalleerd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten