Nussbaum, Poetic justice

Nussbaum is een fijne filosofe en ze schrijft behoorlijk leesbaar, maar dit boekje had net zo goed een artikel kunnen zijn en dan was haar boodschap volgens mij veel sterker uitgekomen. Boodschappen eigenlijk: het is belangrijk dat juristen, rechters vooral, literatuur lezen zodat ze zich leren verplaatsen in individuen waardoor algemene regels menselijke betekenis krijgen; en emoties zijn essentieel om te kunnen spreken van rationaliteit. Ze besteedt erg veel aandacht aan die tweede boodschap terwijl dat naar mijn smaak nou echt een mega open deur is. Het lijkt er sterk op dat ze vooral reageert op mafketels die kennelijk beweren dat emoties geen plaats hebben in rationele overwegingen. Waar die dan hun morele principes vandaan halen of hoe zij waarnemingen evalueren is mij niet duidelijk, maar erg interessant is het ook niet.

De eerste stelling wel: fictie helpt om de oneindige hoeveelheid verschillen tussen mensen te zien, om te begrijpen hoe bepalend de sociale context is waarin mensen leven, en juist dankzij die inzichten democratiseert het. Als iedereen uniek is en als omstandigheden op een ingewikkelde manier grote invloed hebben op het verloop van een bestaan, dan is iedereen in z’n menselijkheid gelijk, is niemand ‘beter’ dan een ander. En, waar Nussbaum ook nadrukkelijk op wijst, mensen zijn geen getallen, geen uitwisselbare, kwantificeerbare, grootheden. Het verdriet van de één wordt niet gecompenseerd door de rijkdom van de ander. En niks is zo repressief en respectloos als het behandelen van mensen als groep of soort, als éénheden werkuren of functieprofielen.

Ze haalt uitvoerig Adam Smith aan, die het kennelijk vanzelfsprekend vond om mensen, individuen, met respect te behandelen en voor wie het ondenkbaar was om werknemers als broedkippen te gebruiken.