Schizofreen

De hele mensheid zou in vrijheid en welvaart kunnen leven en nog in ecologische balans ook, als we maar niet zo verdomd egocentrisch en kortzichtig waren. Maar ja dat zijn we nou net wel, het hoort bij mensen zoals de duim en sociale structuren. In mijn oneindige honger naar informatie en begrijpen lees ik de krant en luister ik naar nieuws en daar word ik dan weer machteloos en moedeloos van. De enormiteit van door mensen veroorzaakt leed en schade is niet te verwerken. Het leidt tot schizofrenie: een goed leven is een leven met hoop en solidariteit. Ik probeer als een goed mens te leven dus een beetje verantwoordelijk en zorgzaam en spaarzaam rekening te houden met anderen en met mijn eigen toekomst ook. Maar regelmatig word ik overvallen door fatalisme en dan is het motto 'na mij de zondvloed'. Wat zou ik schaven en timmeren aan een heel klein beetje wereldverbetering als alles wat goed en mooi is toch wordt vernietigd? Ik ben gekke Henkie als ik tegen de stroom in probeer te doen wat juist is en mezelf vanalles te ontzeggen als het over een paar jaar toch allemaal afgelopen is, kapot gemaakt.

Kees van den Bos, Elkaar eerlijk behandelen; Wantrouwen, polarisatie en complotdenken voor zijn

 Ik moet steeds denken aan een les van m'n m&t-prof in het eerste jaar van mijn studie: ook ogenschijnlijk open deuren en common sense kennis moeten onderzocht en verklaard worden. Het kon wel eens anders in elkaar steken dan je dacht.
Deze overzichtelijke uiteenzetting van de sociaal-psychologische mechanismen achter procedurele rechtvaardigheid en vertrouwen is fijn, het levert toch weer grondiger inzicht op in de manieren waarop vertrouwen en wantrouwen werken. Dat het altijd gaat om de ervaring van procedurele rechtvaardigheid, niet om de verzekering van de 'afzender' dat een en ander conform eerlijke en correcte procedures is verlopen. Dat vertrouwen en wantrouwen niet elkaars spiegel zijn. Dat wantrouwen en kritiek ontzettend veel energie kosten, waardoor mensen graag vertrouwen op anderen. En dat het voor mensen lastig is om vertrouwen te stellen in abstracte instituties zodat ze hun beeld daarvan baseren op het gedrag van vertegenwoordigrs.
Een onderliggend mechanisme, legt Kees uit, draait om onzekerheid. Onzekerheid over wat waar is, onzekerheid over je eigen toekomst, onzekerheid over de vraag of je erbij mag horen. Als je met respect behandeld wordt, wat je af kan leiden uit het feit dat er fatsoenlijke procedures worden toegepast, kan je concluderen dat 'het klopt'. De wereld en de toekomst en je sociale omgeving worden er voorspelbaar en begrijpelijk door en dat vermindert de onzekerheid. In plaats daarvan geeft het grip, het gevoel dat je enige controle hebt.

Het maakt voor mij opnieuw duidelijk hoe belangrijk niet alleen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn, maar ook hoe belangrijk effectief toezicht als cruciaal element van nationale risicobeheersing is. Ambtenaren moeten sowieso mensen altijd behoorlijk en eerlijk behandelen zodat mensen procedurele rechtvaardigheid ervaren en daardoor vertrouwen kunnen stellen in de overheid. Maar inspecteurs kunnen daarbovenop ook nog eens allerlei gerechtvaardigde angsten en onzekerheid beperken door bij te dragen aan een veiliger en rechtvaardiger wereld waarin de overheid er op toeziet dat narigheid zoveel mogelijk voorkómen wordt. Een wereld zonder schandalen en incidenten is begrijpelijker en zekerder dan als mensen zich voortdurend zorgen moeten maken om mogelijke ongelukken en misleiding.

Goed en fout

Als ik één ding leer van alle horror en wanhoop is het dat je je niet moet afvragen wie goed of fout is, maar wat. Fout is burgers en journalisten vermoorden. Fout is discriminatie, racisme, kolonialisme, apartheid, censuur en desinformatie. Fout is het schenden van mensenrechten en fout is het gebruik van internationaal verboden wapens. Fout is terreur en het straffen van groepen voor de misdaden van hun leden.
Maar wat goed zou zijn, in het middenoosten, ik zou het niet weten.

Zwart kantoorgebouw

Je zou het niet zeggen, als je de tombe in loopt, maar R8 zit helemaal vol futuristische technische snufjes. Nou ja, vol, er is te weinig van alles maar wat er is is het modernste van het modernste. Maar dat gaat dus kapot. De vacuum toiletten raken bijna dagelijks verstopt. De lampen, die per stuk computergestuurd zijn, blijven de hele nacht aan. Draaideuren en toegangspoortjes zijn gemiddeld een week per maand gesloten voor reparaties. De roltrap, de ramen, de stopcontacten, de beeldschermen: non stop is er vanalles kapot. Als het waait en regent moeten fietsers buitenom want de buitendeur kan niet tegen wind. Het lekt op veel plaatsen. Bureaus en stoelen moet je niet te vaak (electrisch) verstellen want dan blijven ze voor eeuwig in de meest oncomfortabele stand staan. Er hangen knoppen waarmee je zogenaamd de verwarming/airco kan bedienen maar die doen het niet en het is altijd te koud of te warm. Los van de temperatuur is het bedompt want luchtverversing is er al helemaal niet. Ondertussen worden nog altijd alle kranen wekelijks een minuut doorgespoeld wegens legionella en al dat water wordt niet opgevangen en hergebruikt.

Dit gebouw is een enorme aanfluiting waarin het beroerd werken is. Er vindt een hoop energie- en waterverspilling plaats, het is niet ingericht om milieubewust gedrag te bevorderen en de kosten voor de eeuwige reparaties lopen waarschijnlijk in de miljoenen.

Maar oplossingen zijn niet te verzinnen, want niks mag. Lichten met een simpele schakelaar bedienen: mag niet. Kraanwater opvangen om er de wc mee door te spoelen: mag niet. Planten neerzetten: mag niet (ze gaan toch dood trouwens). De trap gebruiken: kan niet (want afgesloten voor iets geheims van BZ). Je fiets ergens buiten parkeren: mag niet, of hij waait de gracht in.

Het ergste is niet eens de directe verspilling van belastinggeld aan het moeilijk maken van ambtenarenwerk. Het ergste is dat dit de normale en de enige manier is waarop we in Den Haag dingen regelen. Niet alleen treiteren we onszelf met waardeloze huisvesting en achterlijke regels, dit is hoe we heel Nederland reguleren. Elk beleidsdoel moet worden bereikt door individuen ge- en verboden op te leggen en door vooral niet met mensen mee te denken. Geen wonder dat mensen boos zijn.

 

Wachtgeld

Door het "wat je zegt ben je zelf" verhaal over het wachtgeld van Mona Keijzer gaat iedereen mee met het verhaal dat campagne voeren met wachtgeld iets verkeerds zou zijn. Voor de zoveelste keer wordt daarmee het frame van politici als baantjesjagers en plucheplakkers bevestigd.
Ik wil politici die (zelf)respect verdienen en die dus ook fatsoenlijk beloond worden voor hun belangrijke in zware werk. En ik wil niet dat er politiek bedreven gaat worden met het belang van inkomenszekerheid in het achterhoofd: politici moeten keuzes maken op politieke gronden, niet omdat ze zich zorgen maken over hun inkomensverlies als ze hun zetel kwijt raken. In een democratie zijn kandidaatstelling en verkiezingscampagnes essentieel onderdeel van het proces en ook daarin hoop je dat niemand gehinderd wordt door banale overwegingen over hun inkomen.
Sterker nog, het gigantische belang van geld heeft de Amerikaanse democratie zichtbaar uitgehold. Als we in Nederland niet dezelfde kant op willen moeten we niet zo spastisch doen over salarissen en wachtgeldregelingen van kandidaten, volksvertegenwoordigers en bestuurders. Stevige beloningen houden het geld in de campagnes niet tegen, maar het kan wel helpen om de politieke integriteit een beetje te stutten.

Geen vogeltjes meer

De vogeltjes zijn verdwenen. Tot en met juli kon ik dagelijks genieten van een stuk of vier, vijf meesjes, een mus en altijd twee merels. Sinds de zomer zie ik alleen nog maar af en toe een merel, naast de verfoeide duiven en eksters die nog wel m'n gazon onderschijten. De grasparkieten hebben ons blok inmiddels ook gevonden zo te horen, maar ze vliegen over m'n tuintje heen. Zelfs broodkruimels blijven liggen.

Midden-Limburg

Er zijn maar weinig landschappen zo lelijk als de streek waar ik geboren en opgegroeid ben. Enorme stallen en silo's wisselen de industrieterreinen af. Dorpjes met huizen en kerkjes die wel oud maar niet pittoresk zijn. Blokker, Jan Linders, Trekpleister. Overal mais, aspergebedden en paarden, de weë stank van  varkens en kippen is onontkoombaar. In de verte de vierkante tv-toren die enkele jaren na mijn vertrek naast ons dorp werd gebouwd. Bramen en brandnetels.  Hier en daar herinnert een omgekeerde vlag of enorme pickuptruck met boerebonte zakdoek me er nog aan dat de mensen hier bekrompen en onvriendelijk zijn, zeker als je het dialect niet spreekt. Ik vraag me nog altijd af wat hier eigenlijk tegen vernieuwing en tegen buitenstaanders te verdedigen valt.