zondag 26 maart 2023

Ian McEwan, Lessons

 Als tiener was ik bevriend met een junkie die in reincarnatie geloofde. Hij legde me uit dat een mens net zo vaak opnieuw moest leven tot hij alle nodige lessen had geleerd. Ik vond zelf reincarnatie eigenlijk overbodig. Volgens mij kreeg je één mensenleven en daarmee heb je het te doen. Hoe langer je leeft hoe groter de kans dat je je les leert.

We waren het er over eens dat de nodige lessen voor iedereen anders kunnen zijn. Verschillende omstandigheden, verschillen in opvoeding, verschillende karakters maken dat het om verschillende lastigheden draait. Maar dat ook levenslopen van elkaar verschillen doet er niet zoveel toe voor de mogelijkheden om er wijzer van te worden; je leert door je ervaringen en die gaan over je percepties van gebeurtenissen, interpretaties.

Dat zag ik allemaal terug in Lessons. Met als meest herkenbare raakpunt de scene waarin Roland de juf die hem misbruikte confronteert. Hij is extreem selfconscious - wat niet goed vertaald wordt met zelfbewust, het is eerder het tegenovergestelde. Zich bewust van zichzelf. "He nodded. A great weariness had come over him. Also oppression. Their encounter was corrupt, distorted by a withheld history - his own. He was the cocky little sprat who came looking for instant sexual initiation for fear that the world was about to end. In his tiny boys-only sphere she was the only available one he knew. Attractive, single, erotically inclined. He came itching with purpose and was pleased and proud when he got what he wanted. Now, forty years later, he had come to accuse this dignified lady, demand under threat a session of self-criticism. Like a young guardian of the Cultural Revolution, one of a self-righteous mob, tormenting an elderly Chinese professor. He had come to hang a sign round the neck of Miss Cornell. But no, this was all wrong. This was thinking like an adult. His life had been altered. Some would say ruined. But was it really? She had given him joy. He was the stooge of current orthodoxies. No, that wasn't it either!
The tipping falling tumult of these contrary notions sickened him. He could not listen to any more from her and he could not bear his own thoughts."

Oorzaak en gevolg, misdaad en straf, schuld en boete. Was je leven anders verlopen als?

De vier belangrijke vrouwen in het leven van Roland zijn opeenvolgende figuren met steeds groter graden van verantwoordelijkheid. Zijn moeder is slachtoffer van de tijd, beslissingen die voor haar genomen worden. Miss Cornell wordt gedreven door haar eigen verhaal, als slachtoffer van haar eigen verdriet deed ze het foute. Alissa moet zwaar betalen voor haar succes. Alleen Daphne is een echte vriendin. Maar ook zij ontkomt niet aan gebeurtenissen, pech, omstandigheden. De les die de lezer kan leren is dat het altijd weer om liefde gaat, om het liefhebben. Ook om jezelf te vergeven.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten