TTIP

Naar aanleiding van Stellinga's column in de nrc van afgelopen zaterdag:

Ik geloof niet dat Brexit en TTIP economische problemen zijn en dat handelsrelaties een goed synoniem is voor internationale betrekkingen. Volgens mij zijn het politieke problemen. Het gaat erom welke belangen op welke manier worden beschermd, en wie dat bepaalt. Of je voor of tegen TTIP bent hangt af (zou moeten afhangen) van de manier waarop milieubelangen, dierenwelzijn, fundamentele rechten, consumenteninformatie, kansengelijkheid enzovoort worden beschermd. Onze markteconomieën draaien op productie en dienstverlening door bedrijven aan consumenten, en nationale, federale of EU-regulering die daar betrekking op heeft. Dat economen zulke regulering zuiver als kostenverhogende productiebelemmering zien, als innovatiestimulerende of –belemmerende factor of als manieren om de markt eerlijk te maken of juist scheef te trekken, is hun vergissing. Vanuit politieke belangenbehartiging bezien gaat het daar helemaal niet om maar om het bieden van maximale privacy, minder milieuvervuiling of bestrijding van discriminatie bijvoorbeeld.

Het probleem van veel burgers met de EU zit ‘m in hun verlies aan democratische betrokkenheid bij regulering die over essentiële politieke waarden gaat. Met grote internationale handelsverdragen en zeker met tribunalen voor conflicten tussen bedrijven en overheden raken wij, de burgers, onze betrokkenheid helemáál volledig kwijt.

Safranski, Arthur Schopenhauer; De woelige jaren van de filosofie

Ik lees liever over filosofen dan originele teksten van wijsgeren. Zelfs Spinoza vind ik beter uit de tweede hand te verteren, de Ethica is me gewoon te moeilijk. Maar zo’n tweedehandsbespreking moet dan wel goed geschreven zijn, en dat is Arthur Schopenhauer van Rüdiger Safranski niet echt. Ik zie na vijfhonderd bladzijden best wel in dat Schopenhauer interessant is, en het is mooi dat zijn filosofie in de context van zowel zijn biografie als zijn tijd wordt geplaatst, maar wat een ergerlijk onleesbare zinnen!

Het helpt ook niet dat Schopenhauer een uiterst onsympathiek mens was en dat zijn kennelijke weerzin tegen iedere vorm van ietsisme nogal extreem was. Voor zover ik het begrijp denk ik hetzelfde over waarneming en de mens en het leven, maar de oproep tot matiging van Spinoza spreekt me meer aan dan de radicale verwerping van alles en iedereen.

Joods-christelijk

Sinds we Wilders laten definiëren wat vrijheid is, onze nationale identiteit overlaten aan bekrompen provincialen en Zijlstra kunst en geschiedenis heeft afgeschaft in naam der markt, zijn we collectief vergeten waar onze culturele wortels liggen. Ineens zijn we ‘christelijk’ of zelfs ‘joods-christelijk’ – het anti-semitisme van de afgelopen eeuwen is kennelijk vergeten en vergeven.

Eén van de meest geseculariseerde landen ter wereld is vooral schatplichtig aan Verlichting en Franse revolutie. Vrijheid, gelijkheid en broederschap en de fundamentele rechten van de mens hebben ons minstens zo sterk gevormd als kerk en bijbel. We kunnen trots zijn op de strijd tegen standen en vooral voor gewetensvrijheid. Nederland is nota bene rechtstreeks ontstaan door een claim iets anders geloven dan machthebbers of meerderheid. Geen brandstapel meer voor ketters.

De revolutionairen hadden het goed door: aangezien iedereen gelijk is kan niemand zijn geloof of overtuigingen aan anderen opleggen. Niemand heeft een betere claim op een hogere waarheid dan een ander. Alleen theoriën die met objectieve feiten bewezen worden gelden als waar, maar bij de wetenschappelijke methode hoort ook de voorlopigheid van die waarheid.

Niks judeo-christelijk, maar rationalisme en relativisme.

Vrijheid is niet alleen de vrijheid van denken, het is ook de vrijheid om te kiezen voor christelijke waarden als naastenliefde en nederigheid, geen stenen werpen en balken in eigen ogen zien, slachtoffers en kinderen op het voetstuk van de onschuld en waardering voor goede daden in plaats van het juiste soort mensen. Die waarden zie ik de schreeuwende nationalistische testosteronbommen nog niet aanhangen, hoe joods-christelijk ze zichzelf ook noemen.