Het thema van economicsof good and evil spreekt me erg aan
maar ik val toch na elke twee bladzijden in slaap. Het engels is keurig maar
niet erg spannend of geestig. Inhoudelijk wisselen de bekende onderwerpen af met
interessante perspectieven. Ik kende Gilgamesh niet, en had me niet
gerealiseerd dat de overgang van natuur naar cultuur, van wild naar
georganiseerd, van primitief naar hebzucht, een terugkerend thema in de
westerse mythologie is.
Mensen streven altijd naar geluk, maar er worden wel steeds
verschillende wegen naar geluk geïdentificeerd. Goed of vroom zijn, presteren, roem,
gezondheid, rijkdom en macht, kennis, liefde en dankbaarheid. Sedlacek laat
zien dat we een enorme draai hebben gemaakt waarin arbeid iets akeligs en te
vermijden narigheid is geworden, terwijl het in het paradijs toch een aangenaam
integraal aspect van het mens-zijn was.
In ons cynische en obscene economisch denken van the need
for greed wordt niet van geluk maar van nut, belang, voordeel of winst
gesproken. Dat zou gelegen zijn in de bevrediging van verlangens. Maar als de
verlangens van consumenten bevredigd zouden zijn, zou geen producent meer
kunnen groeien en z’n eigen verlangen naar winst en méér kunnen bevredigen. Dus
wordt alles in het werk gesteld om verlangen te genereren, om mensen in een
permanente staat van ontevredenheid te houden. Met reclame, opvoeding en status
zijn de geesten rijp gemaakt voor consumptie, van materiële en immateriële
zaken.
Theoretisch gaat economie over nutsmaximalisatie, welvaart
en welzijn. Maar in de praktijk draait het neoliberale kapitalisme toch echt om
ontevredenheid dus minimalisatie van ons collectieve welzijn. Zonder ontevredenheid
(vraag) geen groei, geen aanbod van producten, geen innovatie.
Zelf ben ik groot geworden met dromen en verlangens, en het
genieten daarvan. Geen onbereikbare verlangens. M’n dromen vormden uitdagingen
en ik zocht, en vond, manieren om ze in vervulling te laten gaan. Waar nodig
paste ik de droom aan, evolueerde m’n verlangen aan de hand van m’n ervaring.
Maar nadat ik m’n wereldreis gemaakt had, had leren vliegen en had geleerd hoe
ik aan kennis kon komen, m’n droombaan mocht vervullen en een tuintje had,
voelde ik naast de bevrediging toch ook een gemis. Het gemis van dromen,
verlangens, misschien zelfs ambities. Dat is wat een mens in beweging kan zetten,
kan doen streven en reiken.
Geluk zit niet in bevrediging. Het zit ‘m werkelijk in de
weg ernaar toe.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten