Bij de overheid denken veel mensen dat strategie
iets te maken zou hebben met de toekomst. Strategen zouden de toekomst
moeten voorspellen, of er op z’n minst met een paar raak gekozen
scenario’s voor moeten zorgen dat de organisatie op
de toekomst is voorbereid. Strategie gaat over de lange termijn, het
volgende kabinet, alles behalve het hier en nu.
De verwachtingen waren hooggespannen toen een paar
jaar geleden ieder organisatieonderdeel z’n eigen strategie-eenheid
kreeg. De teleurstelling is daardoor fors: als strategen de toekomst
niet kunnen voorzien zijn ze eigenlijk volstrekt
irrelevant.
Dat is jammer, want het idee dat strategie iets te
maken zou hebben met toekomstverkennen is volgens mij een suf
misverstand. Strategen moeten naar mijn smaak ervoor zorgen dat hun
organisatie zich optimaal positioneert, maximaal datgene
doet waarvoor het bestaat. En dat terwijl de wereld eromheen
voortdurend verandert, voortdurend vraagt om nieuwe interacties. Die
dynamiek levert risico’s op – jawel, mogelijke problemen in de toekomst –
en een strateeg moet de organisatie helpen om die risico’s
te onderkennen en er mee om te gaan. Frontaal in de aanval? Negeren?
Meebewegen? Waarin zitten ‘m de gevaren en hoe reageert de omgeving op
acties vanuit de organisatie? Dáár moeten scenario’s over gaan, en dat
speelt heel dichtbij het hier en nu.
Een strateeg moet dus vooral gevoel hebben voor de
context, het speelveld, van een organisatie. Kunnen waarnemen en duiden
wat daar gebeurt. En dat kan weer alleen maar als je weet waar en hoe je
je organisatie in die context moet plaatsen:
wat is het voor type organisatie, hoe verhoudt het zich tot andere
organisaties en van welke systemen maakt het onderdeel uit, en vooral:
wat is de functie, wat zijn de kerntaken en welke opgave heeft de
organisatie en wat zijn de waarden van waaruit mensen
er werken? Het bekende ‘waartoe zijn we hier op aarde?’.
De toekomst is ongewis. Maar als publieke
organisaties strategisch opereren, is er een goeie kans dat de
democratische rechtsstaat blijft functioneren in vrede, vrijheid en
welvaart.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten