Berlusconi

Berlusconi is binnenkort eindelijk weg, wat een opluchting dat we ons de hufterige, fascistoïde grollen en stupiditeiten niet meer hoeven laten welgevallen. Maar de lucht klaart natuurlijk niet ineens op, Italië wordt niet ineens een sociaal-democratische rechtsstaat zonder racisme, seksisme, corruptie, natuurvernietiging en vergaand clientelisme. De economisch-financiële ellende is eerder een symptoom, of een neveneffect, van de anti-politiek dan de kern van het probleem. En de persoon van Berlusconi is niet het enige ijkpunt van een chaotische, negatieve politieke cultuur.
Net als in Nederland, ook hier triggeren het electoraat en de persoon Wilders elkaar voortdurend tot nog grotere grofheden, domheden, scheldpartijen en bizarre kreten. Zonder de clown-leiders wordt de maatschappelijke hysterie niet langer aangewakkerd, maar het is er nog steeds.
Anti-politiek, anti-cultuur, anti-intellectualisme leiden onvermijdelijk tot cynisme en ondoelmatig beleid, tot afbraak van solidariteitsarrangementen, tot uitputting van natuurlijke bronnen, tot kennisvermindering en ontwikkelingsstilstand. Als het alleen nog maar gaat om materieel bezit en consumptief amusement, om fifteen minutes of fame, en om behoud en verweer tegen alles wat nieuw is, alles wat vreemd is, als iedereen bang is voor het onbekende, voor verrassingen, en als iedereen elkaar wantrouwt en niet kan geloven in medemenselijke, integere motieven van politici en bestuurders, dan kan er niets meer tot stand worden gebracht. Niemand is nog langer in staat om keuzes te maken die uitreiken boven zijn eigen individuele belang. Niemand durft nog te investeren in een onzekere toekomst. Niemand ziet nog langer de zin van het reserveren van collectieve goederen voor een vaag en onbekend ‘algemeen belang’.
In Italië is dat al lang zichtbaar, en Berlusconi was er de logische uitwas van. In Nederland hadden we meer te verliezen, maar verloren hebben we.