De meeste mensen deugen

Ik ben een beetje vergeetachtig dus regelmatig vergeet ik m'n fiets op slot te zetten, staat m'n auto een week open of steekt m'n voordeursleutel de hele nacht buiten in het slot, voor iedereen zichtbaar. Middenin de stad. Ik word er altijd enorm blij van om elke keer weer te constateren dat het wel meevalt met al die dieven en boeven om me heen.

Effectief demonstreren

Eerlijk gezegd vond ik extinction rebellion een stelletje mafkezen, aardig maar net met de verkeerde uitstraling. Al kon ik niet goed bedenken wat ik er tegen zou hebben want ze zijn geweldloos, hebben een uitstekend doel en ze zijn bereid de consequenties van hun acties te dragen. Dat ze kruispunten blokkeren en zich aan kunstwerken plakken vind ik niet heel erg schokkend, logisch dat ze aandacht vragen. Maar niet mijn stijl.
Maar toen ik met duizenden scholieren door Den Haag demonstreerde in 2019 in de hoop dat er nou eindelijk eens echt werk gemaakt zou worden van milieubescherming, stond er een minuscuul kolommetje op pagina drie van de krant en dat was het dan. Er gebeurde helemaal niets.
En toen blokkeerfriezen en boeren de grondrechten van anderen aanvielen, vernielingen pleegden en met geweld dreigden werd hen weinig in de weg gelegd - sterker nog de antizwartepietdemonstranten moesten omkeren. Maandenlang hingen er overal omgekeerde vlaggen in publiek eigendom. In eenzelfde week dat dat gebeurde werden een paar extinction rebellion demonstranten met grof geweld van een kruispunt in Amsterdam weggesleept.
En nu zes mensen preventief van hun bed zijn gelicht, iets wat alleen in autoritaire regimes gebeurt, kan ik XR alleen nog maar steunen. Het blokkeren van een snelweg is onrechtmatig, zeker, maar het preventieve arrestaties zijn extreem disproportioneel. Ik ben banger voor ondermijning van de rechtsstaat door de overheid dan voor demonstranten die oprecht wanhopig zijn omdat de vernietiging van de aarde gewoon doorgaat. En dan wel weer blij om te zien dat de agenten die hen af moeten voeren dat ontzettend professioneel en fatsoenlijk doen.

Zola, La faute de l'abbé Mouret

Hèhè dat was een worsteling zeg, voor een kleine pocket. Het frans was nog wel te doen maar de eindeloze beschrijvingen en herhalingen van de tuin en de planten en de gebeden die de pastoor opzegt, man geen doorkomen aan. Toch vond ik het een aardig boekje omdat ik nooit eerder religieuze devotie zo geloofwaardig beschreven zag. De pater aanbidt Maria oprecht en als hij, een jonge, viriele man, verliefd op een meisje wordt worstelt hij al even oprecht met zijn geloof. Maar goed voor de rest was het naar mijn smaak toch een beetje een bouquetreeksromannetje, met nogal platte karakters en een hysterische zelfmoord. Voor mij geen Zola meer.

Taalzuivering

Sommige dingen mag je niet zeggen omdat je ze niet mag denken. Logisch dat slachtoffers van discriminatie de taal willen zuiveren, maar ik heb het er toch moeilijk mee. Ik denk aan boekverbrandingen, aan 1984, aan Rusland en Hongarije - taal zuiveren is censuur is inperking van ideevorming. Stel je voor dat woorden als vrouw, meisje, dame, niet langer acceptabel zijn omdat onze sekse nog steeds niet voor vol wordt aangezien. Dat je verplicht ‘genderneutraal’ moet praten, denken, zijn.

Als je negatieve connotaties van benamingen wil bestrijden moet je de haat tegen categorieën van mensen bestrijden. Er is maar één uitweg: universele rechten, gelijkwaardig burgerschap. Dat moeten we onze kinderen, buren, vrienden bijbrengen en daar moeten we onze politici op afrekenen. Dat is echt iets anders dan mensen cancellen omdat ze een onwelgevoeglijk woord hebben gebruikt. Als ze een woord maar niet op een onwelgevoeglijke manier gebruiken.

Dat wil niet zeggen dat er geen grenzen aan de uitingsvrijheid zouden moeten zijn natuurlijk. Dreigen, lasteren en haatzaaien zijn evident verboden en dat is maar goed ook. Ingewikkelder wordt liegen, want wie bepaalt wat waar is en wat een leugen? Ook lastig vind ik nog altijd reclame: waarom mag alles uit de kast worden gehaald om mensen te verleiden tot onverstandig en maatschappelijk onwenselijk gedrag?

Helemaal moeilijk zijn de insinuaties, suggestieve toespelingen en hondefluitjes van extremisten. Wilders was er twintig jaar geleden de enige meester in, ondertussen hebben alle populisten van links tot rechts hun lesjes opgestoken van Amerikaanse en Russische leermeesters. Met halve waarheden, uit de context getrokken beelden, provocaties en fascistische symboliek communiceren ze in oppervlakkig gezien keurig Nederlands. Je kan naziteksten op de Erasmusbrug projecteren en mensen snappen niet wat er racistisch aan is.

Geen idee hoe we daar tegen op zouden kunnen treden zonder de uitingsvrijheid te beschadigen. Ik heb dringend verschillende opinies en visies nodig om mij een mening te vormen.

Algemeen belang

Er bestaat niet meer zoiets als het algemeen belang. Er zijn alleen nog verzamelingen individuele eisen. “Ik wil” en “ze moeten”. Klassebewustzijn is vervangen door etnische identiteit. Collectieve belangen zijn vervangen door marktwerking. Naastenliefde en barmhartigheid zijn vervangen door celebrityverering. En de sociale media beloven iedereen z’n eigen succes, fifteen minutes of fame, in de vorm van volgers en likes.

Regeringen die idealen hebben vervangen door de belofte van instant bevrediging aan zoveel mogelijk individuele kiezers, omdat ‘maakbaarheid’ een scheldwoord is geworden, laten bescherming na. Ze behartigen alleen nog maar belangen, en dat alleen nog maar van winnaars. Verliezers beschermen is paternalistisch.

Ik hoop op volksvertegenwoordigers die heel paternalistisch met burgers in gesprek gaan over het algemeen belang. Wat is dat volgens hen? En Hoe zou het algemeen belang volgens Nederlanders het beste behartigd worden? Laat Kamerleden zich opwerpen als gespreksleider, laat ze geinteresseerd naar burgers luisteren en hen kritisch bevragen en eerlijk vertellen wat hun eigen opvattingen zijn. Zodat ze het volk kunnen vertegenwoordigen.

Gelukkig nieuwjaar

Het nieuwe jaar zal net zo vol angst, zorgen, woede en spijt worden als het vorige. Misschien nog wel meer. De oorlogen in Oekraine en Jemen zijn nog niet voorbij, vluchtelingen worden nog altijd zoveel mogelijk gepest, de schade van een decennium kabinetten-Rutte is nog niet hersteld, boeren en wappies blijven schelden en dreigen en alle wegbermen liggen nog net zo vol blikjes en plastic als altijd. Maar om middernacht werden al die boze geesten voor even weggeknald. Met champagne en zoenen en spelletjes en opgewonden verwondering over prachtig vuurwerk kon je niet anders dan op de jaarwisseling optimistisch het volgende jaar in te vieren. Ieder jaar opnieuw starten we vol goede moed en dat zullen we nodig hebben ook.