Reunie

Girls walk by

Ik aarzelde zeer of ik wel zeshonderd km zou gaan rijden voor een cd-presentatie van een bandje waar ik sinds m'n veertiende geen aandacht meer aan had besteed, terwijl het mooi vliegweer was. Maar alleen op en neer naar de vliegclub rijden is toch ook al een enorme afstand dus dit kon er nog wel bij. Gelukkig, want wat was het leuk! We waren allemaal veertig jaar ouder en dat overduidelijk met elkaar, het was gewoon een spelletje om zoveel mogelijk herinneringen op te halen. Toen Gé vroeg wie er kleinkinderen had ging zeker een kwart van de handen omhoog. Ik werd gelukkig door verschillende mensen herkend en het was sowieso makkelijk om wildvreemden aan te spreken, het konden best klasgenoten zijn geweest. Door het Limburgs voelde ik me in eerste instantie weer precies op dezelfde manier een buitenstaander als destijds, maar ik begreep de grapjes nog en ik kon de teksten net als iedereen woord voor woord meebrullen. En het optreden was ook nog gewoon heel prima, met een gedeeltelijk nieuwe bezetting en ook nieuwe liedjes en net zo goed contact tussen publiek en band als vroeger. En dat zonder puistjes, identiteitsonzekerheid en gebrek aan zakgeld. Voor het eerst voelde vijfenvijftig echt oneindig veel beter dan vijftien.

Commercie versus democratie

Seks verkoopt. Onze door en door gecommercialiseerde wereld is dan ook heftig geseksualiseerd. Van de pitpussies bij autowedstrijden tot het verbod op plaatjes van blote kinderen, overal is seks en overal worden bloot en seks tot porno gebombardeerd. Met een bizarre verpreutsing tot gevolg - mensen houden hun ondergoed aan als ze op de sportschool in de (gescheiden!) sauna's plaatsnemen, moslima's dragen hoofddoekjes, op het strand ligt geen vrouw meer te zonnebaden in alleen een bikinibroekje. Het perspectief is dat van de geile man die zich een duurdere auto aan laat smeren als hij door wat lekkere meiden wordt opgevrijd.

Behalve verpreutsing leidt het ook tot victimblaming. Jongeren die zich als seksueel dier hebben laten zien zijn de terechte prooi voor slutshaming en aanranding. Een slet mag best verkracht worden. Gek genoeg gaat victimblaming bijna gelijk op met een cultuur van 'ervaringsdeskundigheid' waarin slachtoffers per definitie het gelijk aan hun kant hebben.

Niet alleen seks verkoopt, heftige emoties ook. Daarom konden allerlei slachtoffers uitgroeien tot celebrities, de winnaars van de markt. Wie een hoogstpersoonlijk en uniek verhaal van leed en veerkracht weet te vertellen wordt erkend tot waardig slachtoffer. Daarvoor moet er natuurlijk wel drama in zijn of haar verhaal zitten. Wie slachtoffer is van de manier waarop de samenleving is ingericht, wie zonder hulp ten onder gaat, is geen celebrity maar een loser, niet iemand om tegenop te kijken.

Losers, verliezers, kunnen alleen georganiseerd een vuist maken. Maar collectieve actie roept geen kooplust op. Commercialisering is de tegenpool van democratisering, waarin minderheden emanciperen en de maatschappij een uiting van solidariteit is. In een commerciele wereld geldt de macht van de hoogste bieder. Financieel succes is de morele maat. De belangen van ondernemers zijn tot algemeen belang verklaard en we knijpen de ogen al decennia dicht voor de negatieve externe effecten die de economische bedrijvigheid op het collectief afwentelt. Als je rijk genoeg bent kan je die immers allemaal afkopen.

Preek

Wie geen geweten heeft is geen volwaardig mens. Alle sociale dieren hebben besef van recht en onrecht. Mensen kennen in ieder geval schuld, schaamte en trots. We zijn mens in betrekking tot anderen en daar komen ideeën over goed en kwaad vandaan. We zijn solidair, loyaal, hebben compassie, voelen vriendschap en liefde.

We zijn niet alleen sociale dieren maar ook culturele en politieke. We verschillen van elkaar in karakter, ervaring en perspectief. Iedereen heeft een geweten, maar wat de één een slecht geweten bezorgt wuift de ander zonder meer weg.

Er is geen hiernamaals waarin mensen verantwoording moeten afleggen voor hun daden, waarin alle zonde tijdens het leven begaan wordt bestraft. Wie fouten maakt boet ervoor tijdens zijn leven, als het tenminste impact had op zijn geweten. Ondanks de verschillen tussen mensen komt niemand onder algemene rode lijnen uit. Wreedheid, liegen, egoïsme en moord worden overal afgekeurd. Ze worden mogelijk vergoelijkt als 'noodzakelijk' voor een 'hoger doel' zodat ze niet te zwaar drukken op een dader.