Chris Mullin, A view from the foothills

 

Lekker om een openhartig inkijkje in politiek en regering te krijgen, ook al is het dan Britse politiek en ook al gaat het dan om de periode ’99 tot 2005. En ook al begrijp ik lang niet alles omdat ik van heel veel incidenten niet weet waar het over ging. En het Britse systeem is ook zó anders dan het onze dat je bij het lezen echt even alert moet zijn op de eigenaardigheden. Meer dan honderd ministers, staatssecretarissen zijn de baas boven junior ministers die niet in het kabinet zitten, alle bewindslieden lid van het parlement, iedereen z’n eigen constituency. Tussen de regels door zie je daar de voor- en nadelen een beetje van. Junior ministers zijn eigenlijk een soort topambtenaren. En o ja, Mullin heeft duidelijk he-le-maal niks op met ambtenaren. Hij lijkt ze als vreemder en onbetrouwbaarder te beschouwen dan z’n politieke tegenstanders de Tories.

Het interessantst, in mijn ogen, is de interne strijd binnen de Labourpartij. Mullin is kritisch maar hoort wel bij New Labour, en binnen die stroming bekent hij zich tot Blair dus tegen Gordon Brown. En de manier waarop hij te werk gaat: hij heeft zeker idealen maar bij het maken van carrièrestappen overweegt hij wel degelijk salaris en toekomstperspectief, naast de vraag of hij invloed uit kan oefenen.

Voor mij was het een genot om de (hoeveel geredigeerde?) dagboeken van Mullin te lezen want niks boeit mij zo als machtsstrijd en de manier waarop macht wordt aangewend. En Mullin, die het fantastische A very British coup schreef, schrijft heel prettig. Ik weet niet zeker of ik een fan van de politicus zou zijn en toch zou ik willen dat er meer zoals hij ook in Nederland waren.

Moord, brand en fascisme schreeuwen in ons nationale debatforum

 

Democratie, secularisme en liberale individuele vrijheden relativeren waarheid en moraal. Wat goed of kwaad is, is tot op zekere hoogt een kwestie van perspectief, opinie. Geen wonder dat vrijheid van meningsuiting en het idee van democratie zo innig met elkaar verbonden zijn.

Toch hebben we met z’n allen één absoluut referentiekader: de Tweede Wereldoorlog, de holocaust en fascisme. Niemand betwist dat het gaat om het Absolute Kwaad, totale Slechtheid. De enkeling die de holocaust ontkent marginaliseert zichzelf. Daarnaast is er altijd wel wat discussie over de definitie van fascisme. En bij elke referentie aan WOII wordt al gauw Godwin geroepen om de inflatie van de vergelijking een beetje binnen de perken te houden. Maar al met al is het idee dat we het Kwaad moeten zoeken bij de jodenvervolging onomstreden.

Dat maakt  het voor populisten, die zichzelf graag als het absolute Goede en ieder ander als het absolute Kwaad willen portretteren wel heel verleidelijk om de ander van nazipraktijken te beschuldigen. Geen ernstiger beschuldiging dan dat immers en voor iedereen meteen duidelijk. De jodenvervolging is niet langer een historische gruwel waarvan we collectief geleerd hebben en nog moeten blijven leren, het is een eenvoudig frame om goed en fout te onderscheiden.

Het lijkt absurd dat juist extreem-rechts democraten van fascisme beschuldigt. Dat juist wappies en neonazis zichzelf tooien met het slachtofferschap van de holocaust. Maar het ligt voor de hand als je je realiseert dat extremisten er niet op uit zijn om te begrijpen hoe het ooit zo mis kon gaan, niet proberen te voorkomen dat we de democratie opnieuw verspelen, maar gewoon op alle mogelijke manieren zichzelf als de zuiveren, de legitiemen, de enige echte ware goeien, neerzetten en iedereen die èn anders denkt èn macht of invloed heeft als kwaadaardig en gemeen. Die laatsten zullen dan ook, als de rechtse Heilstaat eenmaal aanbreekt, voor tribunalen worden gesleept, veroordeeld en gestraft. Zij hebben die Heilstaat immers tegen proberen te houden.

Ja me hoela, natuurlijk proberen fatsoenlijke mensen democratie en recht te beschermen tegen heerschappij door antidemocratisch rechts. Maar sinds Geert Wilders de vrijheid claimde hebben democraten geen weerwoord tegen het gescheld en geinsinueer van extreem-rechts. Niemand wil ontkennen dat de holocaust het ultieme kwaad was en niemand is tegen vrijheid. Dus laten we toe dat er in die termen geschreeuwd wordt. En wie het eerst en het hardst schreeuwt zonder weerwoord wordt eigenaar van die concepten.

Als de Tweede Kamer, belichaamd door de voorzitter, toelaat dat fascisten het parlement blijven gebruiken als theater om hun boodschap uit te dragen, ondermijnt ze niet alleen zichzelf maar de hele democratie. Een slappe voorzitter is gevaarlijker dan een ultrarechts partijtje.

2g

 

De twee griezeligste manieren waarop it en discriminatie samen komen zijn (risico)profilering van individuele burgers, denk Syri, en politieke nudging: denk Cambridge Analytica of het social creditsysteem in China. Een totalitair regime zoals het Chinese houdt niet alleen alle burgers voortdurend in de gaten, maar verdeelt hen ook nog eens in categorieën al naar gelang hun ‘goeie gedrag’ en behandelt vervolgens elke categorie anders – de hopeloze groepen die nooit loyaal zullen zijn stop je in concentratiekampen waar ze zonnepanelen in elkaar kunnen schroeven, de blindelings getrouwen verdienen goeie scholen voor hun kinderen, betere woningen en mooie banen zolang ze maar blijven klappen voor de grote leider. Voor elke afwijking van de voorschriften over wat een Goed Chinees betaamt wordt afgerekend. Of je nou door het rood fietst, veroordeeld wordt wegens corruptie of een kritische blog publiceert.

Waar 3g een misschien domme maar wel oprechte poging lijkt om het beroep op zorg te beperken, is 2g toch echt een eerste bouwsteentje van een social credit systeem. Het onderscheid tussen drang en dwang wordt in een dergelijk systeem alsmaar virtueler. Je maakt het iedereen die zich niet conformeert aan de heersende norm lastiger om zich vrij te bewegen dan de brave burgers. Of andersom je beloont de braven met iets extra’s en de vaccinweigeraars krijgen dat extra gewoon niet. Ook al gaat het om consumptie van luxezaken, je hebt voor je overleving immers geen toegang tot de horeca nodig, het is wel degelijk discriminatie op z’n Chinees.

Het is prcies waarvoor we privacy nodig hebben. Respect voor privacy beschermt tegen discriminatie op grond van individuele eigenschappen of gedrag. Als je niet na kan gaan wie wel en wie niet is gevaccineerd kan je de laatste groep ook de toegang niet weigeren.

Privacy en gelijke behandeling zijn niet absoluut. Er kunnen goede redenen zijn om wel degelijk onderscheid te maken, en om de daarbij behorende informatie te verzamelen. Maar er zijn al lang geleden criteria verzonnen, en door volksvertegenwoordigers en rechters geaccepteerd, om na te gaan wanneer persoonsgegevens wel of niet mogen worden gebruikt om mensen verschillend te behandelen. Je maatregelen moeten effectief, proportioneel en subisdiair (dus aanvullend, dus ‘in laatste instantie’) zijn.

De effectiviteit van toegangsdiscriminatie op basis van vaccinatiestatus is niet aangetoond, maar het zou kunnen werken om de ziekenhuisopnames een beetje binnen de perken te houden door besmettingsrisico’s enigszins te beperken. Proportioneel is het natuurlijk niet als je hetzelfde effect veel makkelijker kan bereiken door sowieso geen grote groepen mensen bij elkaar te laten komen, evenementen zo te organiseren dat iedereen 1,5 meter afstand houdt of iedereen te verplichten een mondkapje op te zetten.

Zelfs als het beoogde effect van 2g een hogere vaccinatiegraad is, voldoet zo’n maatregel niet aan de eis van subsidiariteit. Als je twijfelaars en weigeraars probeert over te halen zich te laten vaccineren dan kan je proberen ze te overtuigen, uitleg te geven, het makkelijker voor ze te maken bijvoorbeeld door prikbussen langs te laten komen, campagnes met rolmodellen te voeren, heel veel aandacht te besteden aan wel-prikkers, enzovoort.

Het is jammer dat elke discussie rond corona gekaapt is door nazis en wappies want er zijn ook echt redelijke argumenten tegen het gevoerde beleid. De mafketels maken het invoeren van een social creditsysteem wel heel erg makkelijk.