Terugkeerders

Hoe zat het ook alweer met Poncke Princen? Ik herinner me in ieder geval nog dat de man niet terug naar Nederland mocht, om z'n vaderland nog één keer te zien, vanwege zijn 'vreemde krijgsdienst'. Bizar vond ik dat toen. Alsof je een Duitser die in '40 – '45 het verzet had geholpen levenslang zou verbannen uit Duitsland. 

Kennelijk was er juridisch geen probleem om een landgenoot voor altijd buiten te sluiten.

Zorg voor ons milieu

Dieren- en milieubeschermers hebben het over tegenovergestelde waardenoriëntaties, om een pleidooi voor dierenrechten kracht bij te zetten. De tegenstelling in de visie op de relatie van mensen en natuur zou bestaan uit enerzijds het beeld van rentmeesterschap, waarin de natuur ten dienste van de mens wordt beheerd, en anderzijds het beeld van Gaia waarin de mens onderdeel van de natuur is en mensen en dieren ‘gelijkwaardig’ zijn. En dieren dus rechten hebben, omdat ze niet ‘minder’ zijn dan mensen.

Ik vind dat de twee waardenoriëntaties alleen oppervlakkig tegengesteld zijn. Ze horen in hetzelfde, paternalistische, frame. Een frame van rechten en plichten, van macht en taak en van strijd versus vrede en van het berekenen van de waarde van een levend wezen.

Daar kan je een maternalistisch frame tegenover zetten; het frame van verantwoordelijkheid, respect en liefde. Moreel gedrag gaat dan niet over goed en fout, maar over zorg en gezondheid. In zo’n frame is het meer een kwestie van inzoomen en uitzoomen als je je afvraagt hoe je je tot de natuur, en tot dieren, moet verhouden. Oriënteer je je op je eigen ik, je lichaam en je emoties en zorg je dus vooral voor jezelf en je naasten? Dan kan je je huisdieren als gezinsleden beschouwen en tegelijk vlees uit de bio-industrie eten. Of oriënteer je je op het Al, de hele natuur, het leven of voor mijn part god en probeer je je daarin als individu zoveel mogelijk te bewegen op een manier die geen schade of leed toebrengt?

Praten over dierenrechten devalueert niet alleen rechten en solidariteit van mensen met mensen. Het bevestigt het denken in tegenstellingen en ordening door alles en iedereen in categorieën te stoppen. Als dieren rechten hebben, horen dieren dan met mensen tot de categorie rechthebbenden? Bomen niet? Alle dieren? Wat is de plaats van stenen en water in de natuur? Hoef je geen zorg te hebben voor alles wat geen rechten heeft? Mag je nog muggen doodslaan? Vlees eten?

Rechten zijn een belangrijk sociaal construct om de verhoudingen van mensen onder elkaar te bepalen. Als intens sociale dieren hebben we dat nodig. Maar ze zijn zinloos als instrument om ervoor te zorgen dat we ons een beetje verantwoordelijk gedragen.

Terreur

Het akeligst zijn de jonge, bijna kinderlijk onschuldige koppies van de daders. Leuke jongens lijkt het wel. Verbijsterend.Waar is dit mis gegaan?

De innige band van koningshuis en volk

Ondanks m'n verdere overtuigingen ben ik geen republikein. Ik heb in de praktijk weinig moeite met de monarchie. De beperkte bevoegdheden van de koning, de democratische controle en de politiek neutrale invulling die Beatrix en Willem-Alexander eraan geven, geven geen aanleiding om me druk te maken voor een gekozen staatshoofd.

Dat verandert wel op de dag dat de Oranjeverering me door de strot geduwd wordt en emoties van trots en ontroering bij het horen van het Wilhelmus verplicht worden.

De geschiedenis van de Oranjes geeft vooral aanleiding tot nationale schaamte lijkt me. Natuurlijk moet je warlord Willem de Zwijger in z'n tijd en context zien en onafhankelijkheidsoorlogen worden uiteindelijk altijd door de winnaars gevierd. Het lijkt me wel onjuist om alle credits voor de vrede van Münster aan hem en zijn familie te geven.

Wat dan wel weer echt bij de Oranjes ligt is de moord op de De Witt broers. Ook dat waren geen heiligen maar de mob was alles wat je met democratie, rechtsstaat en humanisme wil vermijden.

Ook de aspiraties van latere Oranjes, tot en met Wilhelmina aan toe, botsten voortdurend met liberale pogingen om vrijheid, gelijkheid en solidariteit in staatsinstituties vast te leggen.

Het lijkt me zinvoller als kinderen op school leren over de wordingsgeschiedenis van ons prettige land, dan dat hen de vrij bizarre tekst en foeilelijke melodie van een propagandalied wordt ingestampt.

Net nationalisme

Ik heb geen verstand van economie en ook al niet van technologie, dus ik heb wel behoefte aan een goeie uitleg en visie over buitenlandse investeringen. Ik begrijp dat er met man en macht aan gewerkt wordt om te voorkomen dat hedgefondsen en enge tycoons eigenaar zouden worden van Nederlandse bedrijven. Vrije mondiale markt ok, maar de Nederlandse werknemers, consumenten en milieubelangen moeten toch ook beschermd worden. En om nou onze vitale infrastructuur over te laten aan een Mexicaanse supermonopolist klinkt ook mij niet erg verstandig in de oren.

Zoals ik het begrijp gaat het om nationalisme in de gezonde zin des woords: wereldhandel is niet belangrijker dan staatsbelang.

Maar volgens mij is handel al helemáál niet belangrijker dan de bescherming van burgerrechten. Toch wordt er geloof ik helemaal geen wenkbrauw gefronst bij Chinese of Saoedische investeringen in Europa.

Ondertussen groeit het internet of things, zodat elk product, elk artikel, geschikt is om persoonsgegevens te verzamelen. Ook producten die gemaakt worden door bedrijven met Chinese eigenaars. En Chinezen, zo weten we al jaren, hebben grondige maling aan burgerrechten.

Waar de Amerikanen nog iets van tegenwicht proberen te bieden tegen de übermacht van facebook en google, is 1984 voor Chinezen gewoon ideologie en beleid. Een camera op elke grasspriet, manipulatie van de publieke opinie en beulen voor elke hardnekkige deviant.

Zouden onze volksvertegenwoordigers ons dáár niet tegen moeten beschermen? Niet uit xenofobie, maar gewoon op basis van keurig nationalisme?