Nico Dros, Willem die Madoc maakte

 

Ik heb ontzettend genoten van dit boek, waarin zelfs Hadewijch wordt geportretteerd. Zij het niet erg stoer. Stoer is alleen de Held, die uiteraard behalve dapper en sterk ook heel erg slim en intelligent is, knap om te zien en loyaal aan zijn vrienden, lief en sociaal. De Ideale Man en af en toe is dat gewoon lekker, net als zijn wonderbaarlijke geluk. Niet ieder boek hoeft geavanceerd inzicht te geven in het menselijk tekort en dit is zo’n boek dat gewoon verrukkelijk onderhoudt. Ik kon het niet wegleggen, geholpen door regen en een middeleeuwse, uiterst katholieke, omgeving. Het is spannend, vlot, rijk van achtergrond en de roman-in-roman vorm is briljant. Op twee foutjes na is ook de taal heerlijk – ik denk dat het helpt dat de auteur een Vlaming is, en blijkens het verhaal ook erg van taal houdt. Het knappe is dat het de middeleeuwen oproept zonder overdreven of gekunsteld over te komen.

Ik moest steeds denken aan de Old Shatterhandserie van Karl May die ik als kind verslond. Niet omdat er ook maar enige gelijkenis tussen de boeken is, maar door mijn gevoel van guilty pleasure. Door het diep weg kunnen zinken in de wereld die de schrijver oproept. Ook als volwassenen hebben we recht op het pure genot van veilig avontuur en Goed dat Kwaad overwint, maar er wordt naar mijn smaak te weinig van gemaakt. Terwijl je van zo’n boek toch veel langer en veel intenser plezier hebt dan van een Hollywoodfilm.

Doris Lessing, Martha Quest en A proper marriage

 

Martha Quest groeit op in een door-en-door racistische en seksistische klassemaatschappij. Koloniaal Brits kortom. Haar verzet is niet modern ‘antiracistisch’ of ‘feministisch’ – dat zijn concepten van een ander tijdperk. Ze verzet zich tegen onrecht, beperking, dwang. Minder uit morele verontwaardiging dan uit persoonlijke behoefte aan vrijheid en avontuur en intellectuele uitdaging en ontwikkeling. Dat wordt haar ontzegd omdat ze vrouw is en opgroeit in een arm boerengezin.

Martha is niet aardig. Ze is lastig, tegendraads, onredelijk. Maar ja, wat wil je? Een intelligente en ambitieuze vrouw die aan alle kanten klein wordt gehouden, dat kan niet goed gaan. Ze wil geen buitenstaander worden, ze wil niet vertrekken of als deviant door het leven. Ze wil zich kunnen ontplooien en volwassen worden op een ‘normale’, gezonde manier en dat vergt verandering van de maatschappij, niet van haar. Ondertussen is de druk vanuit die maatschappij op haar om zich te voegen naar de heersende normen enorm. Ze schopt krabt en bijt als het ware om zich niet te laten verpletteren onder die druk, maar dat helpt maar heel beperkt.

Uiteindelijk voegt ze zich dan maar bij de communisten, de enige club die zich in ieder geval niet conformeert aan de heersende moraal. Opnieuw, niet omdat ze een overtuigd communist is volgens mij, maar bij gebrek aan alternatief. Ze weet zo ongeveer niks van de wereld en dan lijken politieke activisten al gauw de enigen waarmee ze zich kan vereenzelvigen.

Uit The golden notebook weet ik dat Lessing dat toch ook niet heeft volgehouden, omdat ook (juist) de communisten een sekte bleken te vormen waar kritiek of nonconformisme niet werd geduld. Maar toen was ze inmiddels ouder en wijzer en ook de wereld was na de oorlog veranderd, zodat ze minder een eenzame éénling werd door haar eigen weg te zoeken.

Moord in de rechtsstaat

 

Een aanslag op Peter R. de Vries is toch geen aanslag op de vrije nieuwsgaring? Volgens mij was de nieuwsgaring al lang niet meer zo vrij als het zou moeten zijn, en daar is zo’n aanslag een symptoom van. Maar misschien nog wel meer de talloze bedreigingen van journalisten die gewoon een ongevalletje of een opstootje proberen te verslaan, of die ergens misstanden proberen te onthullen.

De overheid heeft al jaren op alle fronten verzaakt en dat los je niet op met een beveiliger hier of daar. Nederland loopt al jaren en jaren achter waar het gaat om corruptiebestrijding en ondertussen raken onder- en bovenwereld zodanig verweven dat criminelen hun goddelijke gang kunnen gaan. De overheid wordt steeds minder vertrouwd zodat de pool van supporters en hulpjes van criminelen groeit. Onderwijs en sociale zekerheid dragen niet meer bij aan kansengelijkheid en verheffing, vind je het gek dat mensen die niet meer (kunnen) lezen geen boodschap hebben aan goeie journalistiek?

Ik heb geen idee van het succes of falen van de criminaliteitsbestrijding. Het lijkt me niet zo best te gaan, gezien alle moorden en schietpartijen en drugsafvaldumpingen en gerechtelijke dwalingen. Maar misschien was het nog véél erger geweest als er geen criminaliteitsbestrijding was geweest – ik heb er gewoon geen zicht op.

Maar wat ik wel, net als iedere krantenlezende Nederlander, weet is dat er een constante stroom van waarschuwende rapporten en adviezen is aangezwollen de afgelopen tien, twintig jaar die zo ongeveer allemaal genegeerd zijn. En zelfs een paar vreselijke moorden, op naasten van een kroongetuige, op een advocaat, op een misdaadjournalist, zullen onze geatrofieerde politiek niet tot doortastend handelen aanzetten. Het zal weer bij symboliek blijven – een machteloze ‘strenge’ wet, wat extra politieagenten. Om moedeloos van te worden.