Voermans, Onze constitutie

Ook al leverde het weinig nieuwe kennis op, voor mij hoort dit boek toch in het rijtje Bijbel, Bertrand Russel over filosofie, De Dikke Van Dam en nu dan dus de complete grondwet beschreven en toegelicht. In heel toegankelijke taal en met interessante kadertekstjes. Geen normaal mens zal het lezen misschien maar eigenlijk zou iedereen het een keer helemaal door moeten nemen. Op school ofzo. Gewoon erg goed voor Nederlanders om te begrijpen hoe ons staatsbestel in elkaar zit.

Polarisatie

Mensen die op extreem-rechtse partijen stemmen verlangen naar een Verlosser – wat iets anders is dan een Sterke Leider. Ze zoeken naar een figuur die de oplossing personifieert. En oplossing hebben ze nodig, want ze hebben problemen.

De moeilijkheden van extreem-rechts-stemmers afdoen als verwend gedrag of rancune jegens hen die het beter hebben, is misschien wel een aanjager voor de polarisatie. Vanuit de deughoek wordt veel gewezen op hoe goed we het hier hebben, op de uitbuiting en het onrecht dat Nederlandse consumenten veroorzaken, op onze ongekende materiële welvaart en vrijheid.

Daarmee wordt miskend dat niet iedereen het materiëel goed heeft en vooral dat het lang niet altijd om materiële zaken gaat. Inflatie is een materieel probleem maar woningnood al iets minder, rotbanen, zorgwachtlijsten, overlast en een neerbuigende overheid waarin de gepriviligeerden het voor het zeggen hebben zijn echte problemen.

Het ligt voor de hand om schuldigen aan te wijzen en met eenvoudige logica te bedenken waar het mis gaat. Zeker in een wereld waarin ons al decennia wordt wijsgemaakt dat we allemaal verantwoordelijk zijn voor ons eigen succes en dus ook voor het eigen ongeluk. Terwijl de mensen met pech toch vrij zeker weten dat het niet hun eigen schuld is. Iemand veroorzaakt de problemen, en je bent het niet zelf. Wel diegenen die jouw problemen ontkennen: de elite en diegenen waar de elite wel zorg voor wil dragen: vluchtelingen.

Extremistische politici beloven problemen op te lossen door de veroorzaker aan te pakken. Tegen alle (juridische) verweer van die elite in. Het werkt, zie maar hoe overstuur de elite reageert.

Kantelpunten

Naar mijn idee zijn we op allerlei vlakken kantelpunten gepasseerd, of zitten we er tegenaan. Ecologisch, meteorologisch, sociaal-politiek en geopolitiek. De AMOC stopt en het wordt een stuk minder leefbaar in noordwest-Europa. Natuur sterft. De liberale rechtsstaat is voorbij evenals de pax Americana. Zoals altijd reageren verschillende karakters elk op hun eigen typische manier. Ik hoor bij de konijnen die door paniek verlamd in de koplampen blijven staren. Er zijn mensen die juist wild om zich heen gaan slaan en daarmee zichzelf en anderen verwonden, of op z'n minst hulp belemmeren. Er zijn opportunisten die proberen een slaatje te slaan uit de catastrophe. En je hebt de cynici die het vuur aanblazen vanuit een schone-lei-hoop.