Ze zijn misschien wel de kleinste categorie van alle immigranten, maar asielzoekers zijn zeker de zichtbaarste en onaantrekkelijkste groep. Ze zijn niet blij en nieuwsgierig als toeristen of energiek en ondernemend als expats en studenten of no nonsense en aanpakkers als arbeidsmigranten. Ze zien er moe, ongezond en ongelukkig uit, ze zijn donker en vaak jonge man, de bedreigendste mensensoort die we kennen. Ze hebben vreemde culturen en spreken vreemde talen. En als ze eenmaal hier zijn komen we niet meer van ze af.
Het allerzichtbaarst en alleronaantrekkelijkst zijn dan ook nog de asielzoekers die geen kans maken op erkenning als vluchteling, omdat ze uit een 'veilig' land komen en dus 'gelukszoekers' zijn. Die vinden we niet eens zielig. En die gedragen zich dan ook nog eens asociaal.
Met hun zichtbaarheid en onaantrekkelijkheid vormen ze de perfecte zondebok voor alle problemen. Van SP tot FvD wordt beweerd dat dit de mensen zijn die met u concurreren om woningen, uitkeringen, zorg, ruimte. Asielzoekercentra puilen letterlijk uit waardoor hun aandeel in de overbevolking scherp in beeld is.
Logisch dat het grootste deel van de kiezers van die mensen af wil, en nieuwe asielzoekers tegen wil houden. Helemaal nadat we decennia lang migratie in watertermen hebben beschreven: tsunami's bestrijd je met dijken en dammen. Ik herinnner me nauwelijks verhalen van mensen en des te meer teksten over vloed, stromen en open kranen. En niemand die uit kan leggen hoe asielzoekers toch echt niet de oorzaak zijn van het woningtekort of het feit dat jij gekort wordt op je uitkering. Dat zijn pijnlijke en ingewikkelde verhalen die niemand wil vertellen en niemand wil horen.
Zo brengt decennia van falend beleid ons in een vicieuze cirkel van rechts naar radicaal-rechts naar extremistisch. We hebben gefaald in ons buitenland- en ontwikkelingsbeleid, waar we steeds de verkeerde regeringen steunen om hun eigen bevolkingen te onderdrukken. We falen in een mondiaal klimaat- en armoedebeleid. We doen weinig om ervoor te zorgen dat mensen niet willen vluchten.
We falen in de opvang en inburgering van asielzoekers, onder de nooit aangetoonde van 'aanzuigende werking'. Als we mensen maanden of zelfs jaren in ellendige omstandigheden laten wachten op zekerheid, onderwijs, werk dan heb je niet alleen al die maanden en jaren geen beroep op hun inzet kunnen doen. Mensen worden er zieker en hulpbehoevender van als ze niet meteen aan een constructief en sociaal nieuw leven kunnen beginnen. Zelfs jonge mannen die dapper en vindingrijk hun weg gevonden hebben door de mijnevelden van oorlogsgebieden, woestijnen en Middellandse zee.
We falen in het antidiscriminatiebeleid. Discriminatie is niet alleen moreel ondermijnend en ondemocratisch en onrechtsstatelijk, het is ook gewoon verspilling van talent. Economisch dom.
Tenslotte falen we sociaal en politiek. Jaren en jaren lang hoor je niemand zeggen dat verandering en diversiteit tot culturele, creatieve en economische verrijking leiden. Of dat we in een akelige wereld leven vol oorlog armoede en onderdrukking, waardoor mensen wel moeten vluchten. Of dat we geleerd hebben dat de geschiedenis uiteindelijk een andere wending neemt als je vluchtelingen terug stuurt naar loopgraven en concentratiekampen.
In plaats daarvan gaat het over 'het volk' en 'echte Nederlanders' en het verlangen naar een overzichtelijke maatschappij. Geen politicus die leiderschap toont en ons voorhoudt dat de maatschappij nooit overzichtelijk was en nooit overzichtelijk zal worden - het is de prijs die we voor ontwikkeling betalen. Overzichtelijkheid en een vast omschreven, homogeen volk betekent verstarring, behoud. Het tegenovergestelde van ontwikkeling, groei. Als je daarvoor kiest, zegt mijn fantasieleider, dan kies je ook voor het stilzetten van de klok van wetenschap en technologie, van consumptie en comfort. Kies je moment maar, in welk jaar zou je willen dat Nederland de grenzen en de ogen sluit? Alles wat toen onaangenaam was hou je voor altijd. Of tot de dag dat er een buitenlandse bezetter voor de deur staat en we allemaal willen vluchten.