Bus

Ik pak echt nóóit de bus, terwijl het toch zo heerlijk rustgevend is. Tenminste in Nederland met onze ongelooflijk goeie ov-netwerken. Tenminste van de garage in Rijswijk naar Den Haag, op een zondagmiddag. Tien kilometer door een variëteit aan buurten, met een al even gevarieerde groep medepassagiers. Ik staar naar honderden ramen waarachter allemaal mensen leven. Ik verbaas me over de uitgebreide omroepberichten ("volgende halte Huis ter Duinlaan. Vergeet niet uit te checken. Next stop Huis ter Duinlaan. Don't forget to check out. Hou u goed vast."). Ik geniet van de warmte, de muziek die de chauffeur op heeft staan, de zachte vering en het heerlijke geronk van de bus. Over drie dagen mag ik weer, de andere kant op.

Nicolas Mathieu, Leurs enfants apres eux

Ik ken de streek, ik herken de leefwereld en uitzichtloosheid. Alles is lelijk, arm, past niet, lukt niet. Mathieu maakt enorm goed invoelbaar hoe graag mensen zonder opleiding, zonder stimulerende omgeving, zonder kansen, wel zouden willen ontsnappen aan een materieel en geestelijk armoedig bestaan, maar het niet kunnen. Ze kunnen het niet omdat ze al van kinds af aan zijn voorbestemd om in het voetspoor van hun ouders te treden. Ze hebben in hun opvoeding of omgeving helemaal niets meegekregen dat hen zou kunnen helpen om eens een keer een verstandige beslissing te nemen, eens een keer een handige actie te doen. Sommige mensen krijgen kansen, deze mensen krijgen vooral pech. Pech dat het meisje waar je verliefd op bent niks voor jou voelt. Pech dat je vader een gastarbeider is. Pech dat geen instantie zich jouw kleine criminaliteit aantrekt.

Ontsnappen richting een rijker en bevredigender leven is niet mogelijk, dus drink je heel veel alcohol, rij je keihard op een motor, probeer je een klapper te maken met drugshandel. Een langzame of iets snellere route naar niks en nergens.

Het boek lijkt me erg goed geschreven maar mijn frans is te beperkt om de literaire waarde echt te kunnen beoordelen. Af en toe las ik stukjes terug in de Nederlandse vertaling. Dan ontdekte ik dat ik het wel min of meer begrepen had, en ook dat de vertaling vrij lelijk is. Zin voor zin en woord voor woord klopt de vertaling wel, maar de sfeer en de snelheid van de franse tekst is verdwenen. Ontzettend jammer, want ook in Nederland hebben we uitzichtlozen (de Nederlandse titel is dan wel weer goed, misschien juist omdat de titel niet letterlijk vertaald is) waar we ons door middel van literatuur in zouden moeten kunnen verplaatsen.

Winterdepressie

Ik ben graag alleen. En ik ben verslaafd aan de krant en aan radio1. Maar het is vergif. Aan het eind van een dag zonder een mens gesproken te hebben, mijn hoofd vol oorlog en racisme en hongersnood en milieuvervuiling en afbrokkelende democratische rechtsstaten en domheid en leugens en nepnieuws en haat en geweld en onbeschoftheid en seksisme en drugs en moord en ziekte, ben ik zo somber dat ik me als een klein kind met een zak snoep voor de tv installeer. Daar kan ik dan beter een thriller bekijken dan een movies-that-matter-film anders eindig ik ongeneeslijk depressief.
Het wordt hoog tijd dat ik weer buiten kan spelen. Vliegen, peddelen, fietsen, zwemmen. Kletsen over andere dingen dan de toestand van de wereld. Waar zit de beste stijg. Wie haalt me op. Mooie landing.
Als ik helemaal niks kan doen aan alle ellende die via radio en krant en tv tot me doordringt, dan maar liever sporten. Maar het regent en stormt dus ik kom niet verder dan de gym. Waar ik in een podcast naar een visser luister die beweert dat de zee zo vol vis zit dat de schepen "erin vastlopen". Dat is dan wel weer grappiger dan cabaret.

Moorkop

Ik geloof er niks van dat mensen gekwetst kunnen worden door de naam van een gebakje. Moorkop, jodenkoek, als het lekker is kan het moeilijk beledigend zijn. Ietsje logischer zou het zijn als mensen zich gekwetst voelen die naar iets eetbaars worden genoemd: kaaskop, aardappeleter, pinda. Maar ook dat lijkt me toch vrij onschuldig.

Mensen worden natuurlijk gekwetst door racisme. Racisme, stigmatisering, stereotypering, vooroordelen en discriminatie moeten worden bestreden. Als zwarten voortdurend worden geportretteerd als domme knechten (zwarte piet), moslims als terroristen, vrouwen als seksbommen, homo’s als verwijfde mietjes gaan mensen onbewust bevolkingsgroepen associëren met die beelden. Dat kwetst.