Het is waar dat we in Nederland enorm hypocriet zijn en met
dubbele maten meten. Vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting
krijgen een heel andere betekenis zodra je tegen het gesundes volksempfinden in
gaat. En het is ook waar dat emancipatie van een bevolkingscategorie –
katholieken, vrouwen, homo’s of allochtonen – alleen maar op gang komt als er
radicaal rechten en respect worden opgeëist en de hypocrisie wordt blootgelegd.
Maar het gaat niet goed als die eisen worden gesteld vanuit het
idee dat de te emanciperen categorie op de één of andere manier superieur zou
zijn, of zelfs maar dat het om een ‘groep’ zou gaan. Juist het idee van
bevolkingsgroepen, homogene delen van de bevolking die minder, meer of evenveel
waard zouden zijn als anderen en daarom minder of meer rechten hebben is een
oorzaak van de ongelijkheid en onvrijheid waar minderheden zich tegen
verzetten.
Het is ook een misvatting, al jaren gevoed door bestuurders
en politici, dat er voor integratie en gelijke rechten alleen maar beheersing
van het Nederlands en werk nodig zijn. Integratie gaat uiteindelijk om waarden,
gebruiken en gesprek: ontwikkelen we ons gezamenlijk naar een maatschappij waar
we allemaal goed in kunnen leven?
Nederlands en werk helpen daarbij, maar de echte voorwaarde
is een democratische rechtsstaat: gelijke kansen en gelijke rechten. Die
rechten – godsdienstvrijheid en uitingsvrijheid, privacy en een publieke ruimte
waar diversiteit de norm is – zijn een verworvenheid van een paar honderd jaar
geschiedenis. Daarmee wil ik niet zeggen dat ze exclusief verbonden zijn aan de
westerse cultuur, christendom of een witte huidskleur. Wie dat denkt, hetzij
als basis om zulke rechten te verdedigen tegen nieuwe culturele invloeden,
hetzij als argument om ze te verwerpen omdat ze onverenigbaar zouden zijn met
een bepaalde godsdienst, ondergraaft nou juist diezelfde rechten en daarmee
altijd de eigen positie.
Of je nou autochtoon en seculier uit christelijke voorouders
bent, of Arabische moslim, je kan alleen volwaardig aan de samenleving
deelnemen en de vrijheid hebben om je eigen mening te vormen en te leven naar
je eigen waarden, als de staat de fundamentele rechten van iedereen respecteert
en beschermt.
Als je radicaal een eerlijke positie in de samenleving
opeist moet je niet iedereen als basja of politiek correct afserveren die pleit
voor de ‘westerse’ verworvenheden, de democratische rechtsstaat en gelijkheid,
vrijheid en broederschap. Eis die verworvenheden juist op en maak een einde aan
de hypocrisie.
We hebben weer een feministische golf nodig.
